RİFÂİYYENİN PÎRİ SEYYİD AHMET ER-RİFÂÎ’DE FAKR VE PRATİK TEZÂHÜRÜ FÜTÜVVET

Abstract

Tasavvuf terminolojisinin en onemli kavramlarindan biri olan fakr, Seyyid Ahmed er-Rifâi (o. 1182)’nin dusuncesinde cok ozel bir yer tutar. Fakr kavrami Seyyid Ahmed er-Rifâi ile birlikte, zuhd, fenâ ve kulluk kavramlarini da icerecek bir vus’ate kavusmustur. Seyyid Ahmed er-Rifâi, Kuran ve sunneti temele alan bir tasavvufi anlayisi benimsemis; tasavvufu, sufiyi ve kullugu fakr ekseninde tanimlamis; tasavvuf dusuncesinin varlik, bilgi ve ahlaka dair bakisini fakr esasi uzerine bina etmistir.  Onun dusuncesinde fakr sadece hakīkatin elde edildigi deruni ve manevi bir hal olmayip, ayni zamanda sufiyi Hakk’a, âleme ve insana yonelik sorumluluga ve hizmete davet eden aksiyonel bir tezâhurdur. Seyyid Ahmed er-Rifâi’nin tatbikinde kendini futuvvet olarak gosteren bu tezâhur; zull, meskenet, mahviyet ve acziyet olarak belirmistir. Diger taraftan, nefsini tum varliktan asagida gorme, kinama seklinde degerlendirilebilecek Melâmi bir nesve olarak tezahur etmistir. Bu makalede, sufilerin fakr ve futuvvet kavramlarina dair goruslerinin ozet bir tasviri yapilacak, sonrasinda ise Seyyid Ahmed er-Rifâi’nin bu kavramlara nasil bir yaklasim sergiledigi ele alinacaktir.