Czeski dysydent i emigrant Jiří Lederer wobec Solidarności (1980–1983)

Abstract

Dziennikarz Jiří Lederer (1922–1983) to znacząca postać w historii Czech i opozycji demokratycznej w Europie Środkowo-Wschodniej. Rzecznik porozumienia polsko-czeskiego i znawca spraw polskich, publicysta okresu Praskiej Wiosny. Należał do grona tych, którzy podpisali Kartę77 jeszcze przed końcem 1976 roku. W połowie stycznia 1977 trafił do więzienia na trzy lata. We wrześniu 1980 roku został zmuszony do wyjazdu z Czechosłowacji. Osiadł w RFN, gdzie rozwinął szeroką działalność publicystyczną. Nawiązał też ponownie współpracę z czeskimi czasopismami emigracyjnymi, paryską „Kulturą” i Radiem Wolna Europa; obserwował sytuację wewnętrzną w PRL i innych krajach bloku wschodniego. Artykuł z jednej strony stanowi przegląd wypowiedzi Lederera na temat NSZZ „Solidarność”, wygłoszonych w różnych mediach emigracyjnych i zachodnioeuropejskich. Z drugiej – zawiera odpowiedzi na pytania o to, jak pojawienie się masowego ruchu zawodowego zostało przyjęte przez Lederera i w jaki sposób wpłynęło na jego polityczne zapatrywania. Czech dissident and emigrant Jiří Lederer regarding Solidarity movement (1980–1983) Jiří Lederer (1922–1983), a journalist and writer, has left a permanent mark on the history of Czech culture and democratic opposition in Central and Eastern Europe. In the 1960s he became one of the spokespersons of the Polish-Czech agreement and an expert on Polish affairs. From the 1967 he was already a dissident, he secretly collaborated with the centres of Czech emigration in the West (Free Europe Radio Station, “Svědectví”). He was one of the champions of the Prague Spring and one of the first victims of the so called normalization (deprived of the possibility of publishing and removed from public life). A signatory to Charter77, he was condemned in 1977 for three years jail. The focus of the article is the analyse of the texts concerning the Polish independent trade union Solidarity, which were written by Lederer after 1980, when he lived in exile in Germany. During his forced stay abroad the journalist was trying to integrate Czech, Polish and Slovak political émigré centres.