Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Liman ve İskele Politikaları (1923-1960)

Abstract

Cumhuriyetin ilk yillarindan itibaren 1960 yilina kadar Turkiye’de  liman ve iskele politikalari ile bu politikalarin ekonomiye olan yansimalari  calismanin konusunu teskil etmektedir. Konu, Cumhuriyetin ilk  doneminde liman ve iskele politikalari (1923-1950); Demokrat Parti  (DP) doneminde liman ve iskele politikalari (1950-1960) ile sinirlandirilarak  iki donem halinde ele alinmistir. Turkiye’de liman ve iskele  politikalari ile bu politikalarin ekonomiye olan katkilari sayisal veriler  isiginda degerlendirilmistir. Calismanin kaynak materyalini, Cumhuriyet  arsivi belgeleri, resmi yayinlardan; zabit ceridesi, kanunlar ve tutanak  dergileri, resmi gazete, istatistik yilliklari ve ayin tarihinin yani  sira donemin sureli yayinlari arasinda bulunan ekonomi dergilerinin  makaleleri olusturmaktadir. Konu incelenirken, deniz ticaretinin gelistirilmesinde  liman ve iskelelerin yaptigi katkilar goz onune getirilerek  gerekli degerlendirilmelerde bulunulmustur. Calismada elde edilen sonuc  sudur: Cumhuriyetin ilk yillarindan itibaren yabancilar tarafindan  yurutulen liman hizmetleri 1925 yilinda Turk sermayesi ile kurulan sirketlere  devredilmistir. 1939 yilinda liman hizmetlerini devletin ustlenmesiyle  Devlet Limanlari Isletme Umum Mudurlugu teskil edilmis, bu  kurum 1944 yilinda Devlet Denizyollari ve Limanlari Isletme Umum  Mudurlugune donusturulmustur. Ayrica cikarilan kanunlarla liman ve  iskeleler konusunda yasal bosluklar giderilmistir. DP doneminde ise  liman ve iskelelerin ic ve dis finans kaynaklari artirilip yeniden insa,  islah ve genisletilme calismalarina girilmesi ve limanlarin donanimli  hale getirilmesiyle yukleme-bosaltma kapasiteleri artirilmistir. Bu suretle  Turkiye’nin dis ulkelerle yapilan deniz ticaret hacmi genisletilerek  milli ekonomiye onemli katkilar saglanmistir.