Tarım-Gıda Tedarik Zincirinde Ağ Tasarımı ve Optimizasyonu: Bir Meyve Suyu İşletmesi Örneği

Abstract

Tarimsal gidalara ulasamamak gunumuzde yayginlasmaya baslayan buyuk bir sorun haline gelmistir. Tarimsal gida tedarik zincirleri, gida guvenligi ve halk sagligi ile ilgili sorunlar nedeniyle son yillarda tuketiciler, firmalar, devlet kurumlari ve arastirmacilarin daha fazla ilgisini cekmektedir. Insanlarin yasamini saglikli bir sekilde devam ettirebilmesi icin en onemli ihtiyaci olan tarimsal gidalarin tedarik sureci cercevesinde son yillarda tum dunyanin ilgisini ceken surdurulebilirlik konusuna da yer verilmelidir. Bir tarimsal gida tedarik zincirinin surdurulebilirligini etkileyen en kritik faktorlerden biri ag tasarimidir. Bu yuzden, tarimsal tedarik zincirlerinin tasarimi ve isletilmesi daha siki duzenlemelere tabi olmalidir. Bu calismada, gida tedarik zincirlerinin tasarimi icin oncelikle operasyonel arastirma yontemlerinin bir literatur incelemesi verilmis ardindan seftali suyu urunlerinin tedarik zinciri surdurulebilirligi icin yeni bir kapali dongu ag tasarimi uygulamasi sunulmustur. Şeftali suyu tedarik zinciri ag tasarim modeli, karma tamsayili dogrusal programlamaya dayali olarak kâri maksimize etmek uzere formule edilmis ve sayisal bir ornek yardimiyla GAMS programinda cozulerek dogrulanmistir. Onerilen model, ciftci-tedarikci secimi, tasima ve dagitim sorunlarini ele alirken geri donusum sureci ile maliyet dusurme, cevrenin korunmasi ve atiklarin ekonomiye kazandirilmasi faaliyetlerini on plana cikarmaktadir. Modelin cozum sonuclari, ele alinan gida- tedarik zincirinde en fazla mali giderlerin satin alma kalemi oldugunu ortaya koymustur. Yapilan duyarlilik analizi ile ciftcilerden yeterli arz saglanmasi yoluyla daha kisa tedarik zinciri olusturmanin isletmeye hem ekonomik hem de cevresel olarak katki saglayacagi sonucuna varilmistir.