Covıd-19’a Histopatolojik Bir Bakış: Akciğer, Böbrek, Beyin, Karaciğer

Abstract

2002 ve 2012 yillarinda onceki koronavavirus salginlari olan Şiddetli akut solunum sendromu koronavirus (SARS‐ CoV) ve Ortadogu solunum sendromu koronavirus (MERS ‐ CoV) ortaya cikmisti. Sonrasinda Aralik 2019'da Cin'in Hubei eyaleti Wuhan Şehrinde SARS‐CoV‐2 adinda bir baska yuksek derecede patojenik koronavirus ortaya cikti ve hizla tum dunyaya yayildi. 11 Mart 2020 tarihinde hastalik pandemi, yani kuresel salgin hastalik olarak ilan edilmistir. Dunya Saglik Orgutu (DSO) tarafindan COVID-19 olarak adlandirilan bu virus, inhalasyon veya enfekte damlacik yoluyla bulasir ve kulucka suresi 2 ila 14 gun arasinda degismektedir. Virus, halsizlik, kuru oksuruk, ates, bulanti, kusma, koku kaybi, bas agrisi ve en onemlisi solunum sikintisina neden olmaktadir. Bircok insan asemptomatiktir. Hastalik cogu insanda hafif seyreder; bazilarinda (genellikle yaslilar ve kronik hastaligi olanlarda) pnomoniye, akut solunum sikintisi sendromuna (ARDS) ve coklu organ fonksiyon bozukluguna ilerleyebilir. Vaka olum oraninin % 2 ile % 3 arasinda oldugu tahmin edilmektedir. SARS-CoV-2, konakci hucreleri anjiyotensin donusturucu enzim 2 (ACE2) reseptorleri yoluyla enfekte eder. Artan kanitlar, koronaviruslerin her zaman solunum yollariyla sinirli olmadigini, ACE2 reseptorlerinin bulundugu pek cok organi istila edebileceklerini gostermektedir. Dunya genelinde ilk vakanin ciktigi Aralik 2019’dan bu yana 8 aylik sure icerisinde vaka sayisi 14 milyonu, olu sayisi 619 bini gecmistir. Turkiye’de ise COVID-19 pozitif vaka sayisi 225 bine yaklasmis olup maalesef aramizdan ayrilan insan sayisi 5500'u gecmistir. Bu derlemede COVID-19 nedeniyle hayatini kaybetmis insanlara ait farkli organlardan alinan biyopsi orneklerinin histopatolojik bulgulari bildirilmektedir.