Emeklilik Sonrası Gündelik Yaşam ve Boş Zaman Pratikleri: Kabul Günleri Örneği

Abstract

Yasaminin onemli evrelerinden olan emeklilik, belli bir isgucu piyasasinda calismis olan bireylerin hem calisma hayatinda ustlendikleri gorevden ayrilmasi hem de is yasaminda edindikleri statulerinden ve aliskanliklardan vazgecmesidir. Emeklilik surecini etkileyen bir takim unsurlar vardir; yas, cinsiyet, egitim duzeyi, profesyonel meslek sahibi olma, kamu veya ozel sektorde istihdam edilme bunlardan bazilaridir. Sosyal guvenceli bir calisma yasamina dâhil olmak, bireylere istihdam surecinde avantaj sagladigi gibi emeklilik sonrasi surece de avantaj saglamaktadir. Emeklilik sureci iyi planlanmadiginda, bireyin hem calisma yasamindan kopmasi hem de sosyal cevresinden ayrilmasi bazi krizlere neden olabilmektedir. Is gucu piyasasina dâhil olan kadin katilimcilarimizin ortaya cikan bu krizi nasil yonettigi, emekliligi nasil deneyimledigi ve gundelik yasamda bos zamanlarini degerlendirme pratiklerinin neler oldugu temel arastirma problemlerimiz olmustur. Antalya Pamuklu Dokuma Fabrikasi’ndan (Sumerbank) emekli olan 13 kadin katilimcinin, gundelik yasamda duzenledikleri “kabul gunu”nden hareketle calismamiz, ucretli is gucune katilan kadinlarin sosyoekonomik kazanimlarina ve emeklilik sonrasi gundelik yasamina odaklanmistir. Nitel arastirma yonteminin kullanildigi bu calismada, verilerin toplanmasinda “sozlu tarih” yaklasimi tercih edilmistir. Sosyal guvenceli bir calisma yasamindan emekli olan arastirma grubumuz, gundelik hayatta daha aktif olduklari gozlenmistir. Katilimcilar gundelik yasamda sosyalliklerini “kabul gunu” uzerinden devam ettirdikleri bulgularina ulasilmistir. Katilimcilar, ‘‘kabul gunu’’ uzerinden toplumsal bir varlik olduklarini ifade ederek, bu sosyallesme pratigi ile hane icinden kamusal alana tasan bir mekânsal degisim yaparak ‘‘biz de variz’’ demenin kolektif yapisini ortaya koymuslardir. Yaslarinin giderek ilerlemesi ile beraber kabul gunu rituellerini yerine getirememe ve zaman faktorunu daha ‘verimli’ kullanmak adina kabul gunlerini kamusal alana tasidiklari gozlemlenmistir.