Na zapleczu frontów Armii Czerwonej. Sowieckie zbrodnie, represje i grabieże na ziemiach polskich w 1945 r. (na przykładzie wybranych miast)

Abstract

Działania władz sowieckich na ziemiach polskich w 1945 r. przez kilkadziesiąt lat po wojnie były obiektem bardzo intensywnych działań propagandy komunistycznej. Celem było wykazanie głównie aspektu „wyzwolenia” przez Armię Czerwoną i tak jest także dziś, po prawie 80 latach w Federacji Rosyjskiej. Elementem tej propagandy była wielka akcja budowy komunistycznych obiektów, nazywanych pomnikami wdzięczności, które w większości zostały już w Polsce zdemontowane. Tymczasem rzeczywistość 1945 r. była dramatycznie odmienna od jakiegokolwiek wyzwolenia. Jedna okupacja została zastąpiona przez inną. Z politycznej perspektywy najistotniejsze było zniszczenie bezpośrednio przez władze sowieckie znacznej części struktur Polskiego Państwa Podziemnego, w tym najważniejszej jego części czyli Armii Krajowej. To w kierownictwo i kadrę polskiej konspiracji niepodległościowej uderzyły masowe represje z mordami i więzieniami, często w głębi Związku Sowieckiego. Poza tymi politycznie uwarunkowanymi represjami, ogromna część polskiej ludności cywilnej padła ofiarą różnorodnych szykan, rabunków, gwałtów, a niejednokrotnie zbrodni o kryminalnym charakterze, które na niespotykaną w dziejach wojen skalę popełniali żołnierze wielomilionowej Armii Czerwonej przemieszczającej się przez polskie ziemie.Sowieckie władze wojskowe, policyjne i administracyjne, odegrały też ogromną rolę w powiększeniu i tak już nieprawdopodobnie wielkiej skali strat ekonomicznych Polski. Eksploatacja ziem polskich wiązała się nie tylko z masowym, rabunkowym wykorzystywaniem zasobów zajmowanych ziem dla wzmacniania potencjału walczącej armii, dla jej doposażenia, wyżywienia itd. Większość rabunków kierowano na wschód, dla wzmocnienia państwa Stalina. Spowodowało to bardzo duże pogłębienie i tak już znaczącego zubożenia ziem polskich w okresie II wojny światowej, a także zmniejszenie potencjału ekonomicznego ziem nowych, poniemieckich, które Polska zajęła w 1945 r. Na wybranych przykładach kilku ośrodków, m.in. Włocławka, Torunia i Grudziądza przedstawiono też szczegółowe uwagi dotyczącej eksploatacji polskich zasobów ekonomicznych przez sowieckie władze w 1945 r.