Kamus-ı Türkî’de Seçim Sınırlamaları

Abstract

Dil sistematik bir yapiya sahiptir. Bu dizge icindeki butun unsurlar gibi konusmacinin kelime secimi de bir duzen dâhilinde gerceklesir. Cumleler rastgele secilmis sozluk birimlerden olusmaz. Iki sozluk birimin birlikteligi ancak anlam yapilarinda bulunan ve ogelerin birlikte kullanilabilirlik ozellikleri uzerine bir takim sartlar getiren onerme ozellikleri uygunsa gerceklesebilir. Secim sinirlamasi olarak adlandirilan bu onerme ozelliklerine dikkat edilmemesi anlam bozukluguna sebebiyet verir. Bu yuzden sozluk birimlerin secim sinirlamasi bilgisinin sozluklerde yer almasi dil kullanicilari acisindan onemlidir. Peki, Turk sozlukcugunde bir donum noktasi olarak gorulen Kamus-i Turki’de madde basi kelimelerin secim sinirlamalarina ne olcude yer verilmistir? Secim sinirlamalari okuyucuya hangi yontemlerle aktarilmistir? Cagdasi sozluklerden bu konuda farklilik gostermekte midir? Secim sinirlamalarina vermis oldugu deger Şemsettin Sami’nin dunya gorusuyle iliskilendirilebilir mi? Bu calismada bu arastirma sorularina cevap aranmaktadir.