Sadulla Zendeli-Daja, një jetë për kulturën, leksikografinë dhe çështjen kombëtare

Abstract

Sadulla Zendeli-Daja është leksikograf i njohur shqiptaro-suedez, autor i më shumë se 5 fjalorëve shqip-suedisht dhe suedisht-shqip, më i madhi me 35 mijë fjalë, por edhe autor i shumë veprave të larmishme në prozë dhe poezi, ku pasqyrohet një mendje e mbushur plot me dashuri për kulturën, gjuhën shqipe, traditat dhe artin, për atdheun, vendlindjen e tij, Gostivarin, për historinë e trojeve shqiptare... Është interesant fakti se Sadulla Zendeli-Daja, ky atdhetar i shquar, është banori më i shpeshtë, madje i përhershëm i panaireve të librit në Tiranë. Ai ka marrë pjesë në të gjithë panairet e librit, ka munguar vetëm një herë kur do të operohej në Suedi, por, edhe atëherë, me mendje dhe me zemër ai ishte atje te panairi, te librat, te shkronjat dhe gjuha e bukur shqipe. S`ka asnjë shqiptar tjetër, as në Shqipëri, Kosovë, në trojet shqiptare dhe në botë, që të ketë marrë pjesë në të gjithë panairet e librit të zhvilluara në Tiranë, kurse ky njeri me zemër të artë dhe të bukur, ka qenë atje i pranishëm edhe me veprat e tij, me libra, poezi dhe prozë dhe me fjalorët tashmë të njohur. Siç thotë me të drejtë albanologu i njohur dhe Miku i Madh i Shqiptarëve, suedezi Ullmar Qvick (Kvik): “Vepra e Dajës do të rrojë në dobi të shqiptarëve, kudo ku ndodhen. Nderi i tij dhe nami i mirë do të ruhen në historinë e kulturës shqipe”. Fjalorët e S.Z.Dajës janë vlerësuar nga institucione akademike në Shqipëri, Kosovë dhe Suedi, me to janë angazhuar dhe profesorët e njohur shqiptarë: Xhevat Lloshi, Rahmi Memushaj, Shefik Osmani (Tiranë); Shefkije Islamaj (Kosovë), albanologu suedez Ullmar Qvick etj. Kontributi i Sadulla Zendeli–Dajës si krijues, intelektual dhe qytetar, ka qenë dhe është jo thjesht një stoli, por një vlerë e jashtëzakonshme në dobi të kombit.