Cevherîlik'te Türk Din Mûsikîsi Uygulamaları

Abstract

Bu çalışma ile İstanbul Bağcılar’da kurulmuş, Kâdirî ve Rifâî temelli bir tarikat olan Cevherîliğin Türk din mûsikîsi uygulamalarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Cevherîliğin kurulmasındaki tarihsel sürece değinilmiş akabinde kültürel anlamda yayılmasını sağlayan “Tasavvuf Mûsikîsi ve Kültürünü Tanıtma ve Yaşatma Derneği”nin mûsikî faaliyetlerinden bahsedilmiştir. Cevherîliğin, ritüellerinde dinî mûsikî türlerinden istifâde etmesi bizi bu araştırmayı yapmaya teşvik etmiştir. Arşivler, yapılan mülâkatlar ve gözlemler neticesinde Cevherîliğin mûsikî ile ilişkisi saptanmış, zikir usûlünde icrâ edilen mûsikî türleri ve tekkeye ait besteler tespit edilmiştir. Buna ek olarak, yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen ses kayıtları, nota arşivleri vesilesiyle tekkeye mahsus eserler düzenlenerek notaya alınmış ve Türk din mûsikîsi repertuvarının yeni eserlerle tanışması amaçlanmıştır. Salâvat, imâmet, tesbihât, istiğfar, terâvih tertibi, kaside ve ilâhiler gibi türler tekkede icrâ edilmekte ve özellikle uşşak, rast, hicaz, segah makamındaki salâvatlar ve tesbihâtların bestesi tekkeye mahsus olarak okunmaktadır. Ayrıca meşk akşamları da tertip edilmekte ve birçok ilâhi, şuğl, tevşih, nefes, mersiye vb. besteli türler okunmaktadır.