Cumhuriyet Dönemi’nde Sulama Faaliyetlerine Bir Örnek: Van Şamram Kanalı (1935-1970)

Abstract

Su kaynakları tarihte birçok medeniyetin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Van ve çevresinde hüküm süren Urartu Krallığı, ulaşım, taşımacılık ve sulama alanlarında göl ve akarsulardan yararlanmıştır. Urartulardan zamanımıza kadar gelen önemli eserleri arasında yer alan Şamram Kanalı, kendilerinden sonra bölgeye hâkim olan devletler tarafından da kullanılmıştır. Cumhuriyet döneminde ülke nüfusunun büyük bir bölümü köylerde yaşamakta ve tarımla geçimini sağlamaktaydı. Köylerin ihtiyaçlarının karşılanması ve tarımda verimi artırmak yeni kurulan devletin önemli hedefleri arasında yer almıştır. Cumhuriyet hükümetleri tarım alanları yakınlarında bulunan su kaynaklarını yapılan kanallarla kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya kalan verimli arazilere akıttırmıştır. Başvekil İsmet İnönü’nün, Temmuz 1935’te Van’a gelmesi ve Şamram Kanalı’nda incelemeler yapmasıyla hükümetin dikkati buraya yönelmiştir. Yaklaşık 51 km’lik bir mesafeden getirtilerek Van ve Havasor ovalarının sulama ihtiyacının karşılanması ile Van’ın tarımsal üretimdeki payı artırılmak istenmiştir. Şamram Kanalı’nın onarımı, temizliği ve geniş alanları sulayacak şekilde uzatılması çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında ödenekler ayrılmış ve ihalelere çıkılmıştır. 1970’lere gelindiğinde kanalın uzunluğu 60 kilometreye ulaşmış ve suladığı arazi de 15 bin hektarı bulmuştur.