HÜSEYN-I BATEYÎ’NİN “MEVVLİDU’N-NEBΔADLI MEVLİDİNİN SÜLEYMAN ÇELEBİ’NİN “VESÎLETU’N-NECÂT” ADLI MEVLİDİ’DEN ETKİLENDİĞİNE DAİR SÖZLERİN TAHLİLİ

Abstract

Yazar ve edebiyatçıların kendilerinden önce yazılmış çalışmalardan etkilenmesi doğaldır. Ancak herhangi bir yazar veya şairin kendinden öncekilerden etkilendiğini söylemek için net delillerin olması gerekiyor. Bu genelde aynı türde şiir yazan şairler arasında söz konusudur. Hz. Peygamber’in viladeti ile ilgili eser veren şairler de birbirlerinden etkilenmişlerdir. Türkçe ve Kürtçe mevlitler üzerinde araştırma yapanlardan Hüsyen-ı Bateyî’nin Kürtçe yazdığı “Mevlidü’n-Nebî” adlı mevlidinin Süleyman Çelebi’nin Türkçe yazdığı mevlidinden etkilenmiştir diyenler olduğu gibi Çelebi’nin “Vesîletü’n-Necât” adlı mevlidine naziredir ya da onun tercümesidir, diyenler de vardır. İşte çalışmamızın konusu bu iddiaları araştırmak, ilgili delilleri varsa değerlendirmek yoksa bu iddiaların nedeni üzerinde durmaktır. Aksi bir durum varsa onu delilleri ile birlikte ortaya koymaktır. Bu çalışmada öncelikle iddialar anlatılmakta, varsa deliller de verilmektedir. Daha sonra anlatılanlar değerlendirilmektedir. Bu görüş lehinde ve aleyhinde olanlar da makalede zikredilmektedir. Edebiyat milletlerin tarihi hatta hayat damarlardır. Özellikle mevlit gibi İslamî Edebiyat olan bir saha daha önemli olmaktadır. Zira İslamî edebiyat hele hele doğrudan doğruya Hz. Peygamberi anlatan edebiyat ise, insanları coşturmakta ve yönlendirmektedir. Bu nedenle doğru bilinmesi çok önemlidir. Özellikle özel bir çalışma yapılmadan sadece birkaç cümle ile bir konu hakkında karar insanı yanılgıya götürür. Bu çalışma ile iddia edilen bu konunun lehte ve aleyhte delillerin birlikte ortaya çıkarılması ve sonuca varılması amaçlanmıştır.