Comparative examination of depreciation transactions in case of cattles within the scope of TPL and TAS and accounting applications according to the draft chart of accounts

Abstract

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hem tarımsal faaliyetlerin bütünü hem de bu bütün içerisinde büyükbaş hayvan yetiştiriciliği, özellikle et ve süt üretimi açısından, insanlığın yaşamını idame ettirebilmesi ve ekonomik nedenlerle dikkate değer biçimde önem göstermektedir. Bu sebeple bu çalışmada tarımsal faaliyetler içerisinde büyükbaş hayvanlarda amortisman konusu ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve amortisman konusunda genel bilgiler verilmiş, daha sonra süt üretimi ve damızlık olarak işletmede yararlanılmak üzere bulundurulan büyükbaş hayvanlarda amortisman ve muhasebe işlemleri Vergi Usul Kanunu (VUK) ve Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) açısından teorik ve uygulamalı olarak irdelenmiştir. Örneklerin seçiminde uygulamada karşılaşılan ve sıkça sorulan sorular dikkate alınmıştır. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde ise, maddi duran varlıklarda (dolayısıyla işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere tutulan büyükbaş hayvanlarda) amortisman işlemlerinin VUK ve TMS açısından karşılaştırılabilmesi için tablo düzenlenmiştir. Böylece her iki düzenlemenin amortisman konusuna bakış açısı, benzer ve farklı yönleri net olarak ifade edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise, özellikle uygulama yapan kişilere örnek teşkil etmesi açısından büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan bir tarım işletmesinde VUK ve TMS’ye göre örnek muhasebe uygulamalarına yönelik dönem içi ve dönem sonu muhasebe kayıtları yapılmıştır. Muhasebeleştirme işlemlerinde Tekdüzen Hesap Planı (THP)’nın birçok konuda olduğu gibi tarımsal faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi (örneğin, canlı varlıkların kayıtlanması ve net gerçeğe uygun değerlemeye tabi tutulması durumunda ortaya çıkacak değerleme farklarının muhasebeleştirilmesinde uygun bir hesabın olmaması gibi) konusunda da yetersiz olması nedeniyle gelecekte ülkemizde uygulanması planlanan Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı’ndan yararlanılmıştır.