Which West? Discussions on Autarchy, Humanism, and Racism in the Adımlar Journal (May 1943 – April 1944)

Abstract

Bu makale, erken Cumhuriyet dönemindeki Batılılaşma tartışmalarını, Behice Boran’ın öncülüğünde bir grup sol görüşlü entelektüel tarafından çıkarılan Adımlar dergisindeki hümanizm, otarşi ve ırkçılık eleştirileri özelinde incelemektedir. Türkçe literatürde sol akımlar üzerine yapılan araştırmalarda Adımlar dergisi genellikle ya gözden kaçmış ya da dolaylı olarak ve sınırlı bir şekilde ele alınmıştır. Bu makale, sosyo-politik gelişmelerin ve ideolojik çatışmanın etkisiyle dönemin entelektüelleri arasında önemli tartışmalara yol açan belirli temalara yoğunlaşarak Adımlar dergisinin Batı tasavvurunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Adımlar dergisi makale, sanat-edebiyat eleştirisi, roman-hikâye-şiir ve güncel yazı-eleştiri gibi türlerde ve köy, otarşi, ırkçılık, hümanizm, iktisat, toplum-kültür, eğitim, şehircilik gibi konularda toplam 105 yazı yayınlamıştır. Bu çalışmada yapılan tasnif sonucunda hümanizm, otarşi ve ırkçılık, dergide Batılılaşma tartışmasının yürütüldüğü üç ana tema olarak belirlenmiş ve bu üç temayla ilişkili toplam on sekiz yazı nitel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Dergi, anti-faşist, halkçı ve realist bir yaklaşım benimseyen, ilerleme fikrine bağlı, tarihsel materyalist yöntem uygulayan bir grup entelektüelin 1940’lı yıllardaki buluşma noktası olmuştur. II. Dünya Savaşı’nın ve Milli Şef iktidarının etkisi altında dönemin sosyo-politik, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel problemlerini tartışan Adımlar, “Hangi Garp?” sorusuna ilerici, halkçı, özgür ve müreffeh olan yanıtını vermektedir.