Glucocorticosteroids – a new target in the treatment of metabolic syndrome

Abstract

Glukokortykoidy są hormonami należącymi do grupy hormonów steroidowych wytwarzanych przez korę nadnerczy i są one niezbędne do prawidłowego utrzymania funkcji metabolicznych (w tym metabolizmu lipidów i węglowodanów) i homeostatycznych organizmu człowieka. Wydzielanie glikokortykoidów jest regulowane obwodowo przez oś podwgórze-przysadka-nadnercza (HPA) na zasadzie podwójnego sprzężenia zwrotnego, ale również na poziomie tkankowym przez dehydrogenazę 11β-hydroksysteroidową typu 1 (11β-HSD1) oraz typu 2 (11β-HSD2). Dehydrogenaza 11β-hydroksyteroidowa typu 1 jest enzymem, który katalizuje wewnątrzkomórkową przemianę nieaktywnego biologicznie kortyzonu w aktywny biologicznie kortyzol, natomiast dehydrogenaza 11β-hydroksyteroidowa typu 2 katalizuje reakcję odwrotną. Nadmiar glikokortykoidów powoduje zaburzenie gospodarki metabolicznej organizmu, a to prowadzi do rozwoju zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość brzuszna, insulionooporność, czy dyslipidemia. W ostatnich latach dowiedziono, że zaburzenia regulacji aktywności dehydrogenazy 11β-hydroksysteroidowej typu 1, zwłaszcza tej zlokalizowanej w trzewnej tkance tłuszczowej leży u podstaw patogenetycznych takich chorób, jak otyłość czy cukrzyca typu 2, które są powiązane i stanowią istotne składowe zespołu metabolicznego. Zatem hamowanie 11β-HSD1 stanowi obiecującą koncepcję terapii chorób związanych z zespołem metabolicznym. W związku z tym w ciągu ostatnich trzech dekad obserwuje znaczną aktywność w środowisku akademickim oraz farmaceutycznym w kierunku zgłębienia roli tego enzymu w patogenezie zespołu metabolicznego oraz odkrywania nowych związków chemicznych jako specyficznych inhibitorów 11β-HSD1. Celem poniższej pracy było przedstawienie roli glukortykosteroidów i dehydrogenazy 11β-hydroksysteroidowej typu 1 w patogenezie zespołu metabolicznego oraz znaczenia zastosowania inhibitorów 11β-HSD1 w terapii tej jednostki chorobowej. Ponadto w pracy dokonano przeglądu najważniejszych inhibitorów 11β-HSD1 oraz związków obecnie badanych kierunku w inhibicji tego enzymu.