KUR’ÂN’DA YERYÜZÜ MERKEZLİ DOĞAL AFETLERLE İLGİLİ OLARAK ZİKREDİLEN BAZI KAVRAMLARIN BAĞLAMSAL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Kur’ân’da doğrudan doğal afetler ve bunlarla mücadele yöntemleriyle ilgili bilgi verilmemekle birlikte söz konusu bu afetlerle ilgili bazı kavramlar zikredilmekte ve zımnen belirli ikazlar yapılmaktadır. Bu bağlamda, Kur’ân’da deprem başta olmak üzere kuraklık, kıtlık, sel ve su taşkını, erozyon, obruk gibi yeryüzünde gerçekleşen jeolojik, klimatik ve biyolojik afetlerle ilgili kavramlara yer verilmektedir. Çalışma, tarama yöntemi kullanılarak ilgili ayetlerden söz konusu bu kavramların tespit edilmesi ve bağlamlarının tefsir kaynakları başta olmak üzere çeşitli eserlerden araştırılıp ortaya konulmasıyla hazırlanmıştır. Münâsebâtü’l-âyât ve’s-süver ve nazmü’l-Kur’ân ilimlerinin verilerinden istifade edilerek söz konusu bu kavramların Kur’an’da hangi bağlamda zikredildiği hususu incelenmiş olup sosyal varlık olan ve dünyanın kendisine emanet edildiği insanın doğal afet konusundaki tutumu ve sorumluğuyla ilgili Kur’ân’ın bakış açısına bir nebze ışık tutulmaya çalışılmıştır. Bu minvalde Kur’ân, insanın yaşam alanı olan dünyanın kendisine emanet edildiğini ve koruyup kollama görevinin bulunduğunu haber vermektedir. Dolayısıyla doğal afetlerde insan faktörü önemli rol oynamaktadır. Yine bu afetler, sadece asi davranan ve zulmeden insanlara ceza olarak verilmemiştir. İtaatkâr ve iyi insanlar için mükâfat değeri de taşımaktadırlar. Bunun yanı sıra söz konusu bu afetlerin, aşkın bir gücün (Allah’ın) eseri ve yaratmasıyla meydana geldiği anlaşılmaktadır. Ayrıca Kur’ân, kıyametin hemen öncesinde de bir takım doğal afetlerin meydana geleceğini haber vermektedir. Bu sebeple doğal afetlerin öncesinde, esnasında ve sonrasında insanın takınması gereken tavra da bu kavramların zikredildiği ayetlerde işaret edilmektedir. Bundan dolayı Kur’ân’da zikredilen doğal afetlerle ilgili kavramların söz konusu bu bağlamları incelenmiştir. Çalışma neticesinde deprem başta olmak üzere Kur’ân’da zikredilen bazı afetlerin sadece bir ceza olarak insanoğlunun başına gelmediği, bunun ötesinde çeşitli hikmetler barındırdığı hususunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Anahtar Kavramlar: Tefsir, Bağlam, Doğal afet, Deprem, Su baskını, Kuraklık.