Osmanlı Medreselerini Islah Çabaları Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Osmanli egitim sisteminin zeminini olusturan medreseler alti asra yaklasan kurumsal omru surecinde devlete ve topluma onemli hizmetlerde bulunmus muesseselerdir.  Devlet teskilatinin ve imparatorlugun asli unsuru olan Musluman ahalinin ihtiyaclari esas alinarak kurulan ve yayginlastirilan medreselerde zaman zaman ortaya cikan olumsuzluklar ve duzensiz uygulamalar nedeniyle islahat faaliyetlerinin gerceklestirilmis olmasi olagan bir durumdur. Islahat faaliyetlerinin gerekcesi olan kural disi uygulamalari ve olumsuzluklari medreselerdeki bozulmanin ve gerilemenin baslangici kabul ederek bunu uc asir boyunca devam ettiren akademik calismalarin coklugu dikkat cekmektedir.  Bozulmayi ya da gerilmeyi tarihte yasanmis bir olaya baglamak, alti asirlik muktesebati baglamindan kopararak parcaci bir bakis acisiyla ele almak, ayrica mukayese ve degerlendirmeleri esdeger olmayan egitim kurumlari uzerinden gerceklestirmek saglikli sonuclara ulasmayi engelleyen yaklasimlardir. Bu makalede alti asirlik kurumsal gecmise sahip olan Osmanli medreselerinde islahata duyulan ihtiyac, islah cabalari ve sonuclari, bozulma ve gerilemenin yapisal bir sorundan kaynaklanip kaynaklanmadigi, uygulayicilarin icraatlarinin bozulmaya ve gerilemeye etkisinin hangi duzeyde oldugu hususlari ele alinip degerlendirilecektir.