Anthropometric Indices as Indicators of Obesity of Children from Elementary School in Montenegro

Abstract

Uvod Još 1997. godine, prema saopštenju Svjetske zdravstvene ogranizacije (WHO), gojaznost je okarakterisana kao javni zdravstveni problem. U saopšetenju se navodi da je uticaj gojaznosti toliko veliki i ekstreman da bi ga trebalo smatrati jednim od najvećih zapostavljenih zdravstvenih problema našeg vremena, a negativan uticaj na zdravlje poredi se čak sa onim koje prouzrokuje pušenje. Povećanje gojaznosti kod đece uočeno je kako u razvijenim zemljama, tako i u zemljama u razvoju (Wang & Lobstein, 2006). Nedavni izvještaji ukazuju da je ovaj porast mnogo veći u zemljama u razvoju, nego što je to u razvijenim zemljama (de Onis, Blossner, & Borghi, 2010). Ukoliko je gojaznost prisutna u ranom djetinjstvu postoji tendencija da dijete ima problem sa gojaznošću i tokom daljeg odrastanja, sa rizikom od ranog obolijevanja od hronično nezaraznih bolesti, kao što su dijabetes, povišen krvni pritisak i koronarna arterijska bolest. (Lobstein, Baur, & Uauy, 2004; de Onis i sar., 2010; Popović, Bjelica, Mašanović, & Vukotić, 2018). Štaviše, gojazna đeca su pod rizikom od kožnih oboljenja, ortopedskih komplikacija i psihosocijalnih problema kao što su zadirkivanje, odbijanje vršnjaka i depresija (Lobstein i sar., 2004). Takođe, u Sjevernoj Americi i Evropi je zapažen sve veći porast gojaznosti đece poslednje dvije decenije (Gortmaker, Dietz, Sobol, & Wehler, 1987). Ovo zapažanje izaziva ozbiljnu zabrinutost, a upravo iz razloga što se gojaznost koja se pojavila tokom djetinjstva može zadržati i tokom odrastanja (Power, Lake, & Cole, 1997; Must, Jacques, Dallal, Bajema, & Dietz, 1992), što kasnije može prouzrokovati ozbiljna oboljenja u odrasloj dobi, kao što su ateroskleroza i povećani kardiovaskularni morbiditet (Srinivasan, Bao, Wattigney, & Berenson, 1996). U zemljama sa srednjim i niskim dohotkom gojaznost i neuhranjenost su čest problem (Wang & Lobstein, 2006). Dakle, u zemljama sa pomenutim nivoom dohotka problem, sa prekomjernom težinom i gojaznošću uglavnom je povezan sa neuhranjenošću u toku fetalnog perioda i prve dvije godine života (Palloni, McEniry, Davila, & Gurucharri, 2005; Fung, 2009). Epidemiološke studije u nekim od ovih zemalja pokazale su da đeca koja su bila neuhranjena i nedovoljno razvijena imaju veće šanse za nakupljanje masnog tkiva u centralnoj (abdominalnoj) regiji i razvoja metaboličkih Abstract