TÜRK ve İSLAM TARİHİNDE BİR SAYFA: BÂBÜRNÂME’DE HAZARALAR

Abstract

Hazaralar, yeryüzünde menşeleri hakkında az bilgi bulunan birkaç kavim arasında sayılır. Hazaraların kendi yazılı kaynaklarının bulunmayışı, Hazara olmayanların ise yeterince ilgi göstermeyip bu husustaki belge ve bilgilerin kıt oluşu nedeniyle Hazaraların tarihi konusunda kesin bir hükme varılmasına engel teşkil etmektedir. Bu kavim ne zaman neşet etti? Hangi tarihte gün yüzüne çıktı ve nerede hüviyetlerine büründü sorularının kesin cevaplarını verebilmek güçtür. Zira insanlığın doğuşundan 12. asra kadar Hazaralar hakkında herhangi bir tarihi belge ve bilgiye tesadüf edilmemektedir. Bu nedenle tarihçiler ve araştırmacılar için bu kavmin kimliği ve umumi durumu hakkında kesin bir ifade ve görüşü serdetmeleri imkân dahilinde değildir. Hazaraların Moğol, Türk ve Tacik kökenli olduğu yolunda muhtelif önermeler mevcuttur. Lakin Moğolların güçlenerek çevrelerindeki Türk boylarını 11’nci asır itibarıyla Batı’ya doğru göç ettirmeleri ve ardından kendilerinin Avrupa’nın ortalarına kadar gidip istila etmeleri sürecinde Hazaraların, Afganistan’a yönelen Moğolların kendi refakatinde veya öncesinde bu bölgede meskun Türk boylarının karışımından nevzuhûr olan yeni bir Türk kolu olarak mütalaa edilebilir. Hazara kelimesi, Horasan bölgesindeki Moğol, İlhanlılar ve Timur devleti hakkında Farsça yazılan tarihlerde ilk defa göze çarpmıştır. Türk kaynaklarında ise bu koldan bahseden ilk kişi Bâbür Şah’tır. Bu çalışmada aslı Çağatay lehçesiyle yazılmış bulunan Bâbürnâme’nin günümüz Türkçesi ile İngilizce tercümesi nüshalarından bilistifade Hazaraların, Türk tarihinin 15 ve 16’ncı asır dilimlerinde yeri ve durumu ele alınacaktır.