Kaybolan beyaz madde hastalığı; nadir bir olgu

Abstract

Sayin Editor Kaybolan beyaz madde vanishing white matter VWM lokoansefalopatisi 39; 39;merkezi sinir sistemi hipomiyelinizasyonu ile seyreden cocukluk cagi ataksisi 39; 39; olarak da bilinen otozomal cekinik gecisli bir hastaliktir Ilk defa 1997 yilinda Van der Knaap ve ark 1 tarafindan tanimlanmistir En sik gorulen sekli erken cocukluk doneminde serebellar ataksi spastite ve zeka gerilemesi ile karsimiza gelir 2 Stresin hastaligin baslangicinda ve klinik alevlenmelerde onemli bir etmen oldugu bilinmektedir 3 Hastaliga neden olan mutasyon okaryotik translasyon baslangic etmeni olan eIF2B 39;yi kodlayan toplam bes gendeki ElF2B1 ElF2B2 ElF2B3 ElF2B4 ElF2B5 mutasyonlari icermektedir Baslangicta cocukluk cagi icin tanimlanan ve son derece genis bir fenotipik degiskenlige sahip bu hastaligin gun gectikce her yasi etkileyebilecegi gorulmustur 1 4 Nadir gorulen bu hastaligin Turkiye 39;de ilk genetigi kanitlanan olgu olmasi ve yas grubu icin norodejenaratif hastaliklar icinde ayirici tanida akla gelmesini vurgulamak icin bu hastayi sunmayi uygun gorduk Olgumuz; sekiz yasinda erkek hasta ilk kez dort yasinda atesli bir ust solunum yolu enfeksiyonu sonrasinda gitgide artan motor becerilerin kaybi nedeniyle hastaneye basvurmus Kas gucsuzlugunu farkeden aile bes yasinda cocuklarinin dengesiz yurudugunu gormus ve bunun zaman gectikce arttigini farketmis Oykusunden dogum oykusunun ve bir yasina kadar norolojik gelisiminin normal oldugu ogrenildi Anne ve baba arasinda ucuncu derece akraba evliligi vardi aile oykusunde bir ozellik yoktu Fizik muayenede boy ve kilonun normal oldugu gorme ve isitme sorunu olmadigi bilissel islevlerin yasina uygun oldugu saptandi Hastamizin dismorfik ozelligi yoktu Norolojik muayenede ataksi her iki ust ekstremitede intansiyonel tremor ve disdiyadokokinezi goruldu Yaygin hipotonisi ve kas gucunde tum ekstremitelerde azalma oldugu fark edildi Sol kol sag kol ve sol bacakta kas gucu 4 5 sag bacakta 3 5 oldugu saptandi Her iki asil tendon refleksi ve patella refleksinin arttigi goruldu Iki alt ekstremite de klonus ve babinski pozitifligi saptandi Goz dibi muayenesi normal bulundu Diger sistem muayeneleri normal idi Laboratuvar bulgularinda duzenli taramalar ve metabolik tetkikler normal bulundu Hastanin beyin manyetik rezonans goruntulemesinde MRG ldquo;flair rdquo; sekanslarda yaygin ak madde yogunluk artisi ve yer yer beyin omurilik sivisi ile ayni yogunlukta kistik alanlar goruldu Genetik calismalari planlanan hastada klinik bulgular ve beyin MRG bulgulari dogrultusunda kaybolan beyaz madde hastaligi dusunuldu Genetik mutasyon analizi calisilan hastada EIF2B5: 943C gt;G DNA R315G protein geninde homozigot mutasyon saptandi Anne ve babanin ayni mutasyon icin tasiyici oldugu goruldu Boylece kaybolan beyaz madde hastaligi tanisi kesinlesti Hastamiz su anda ozel bir egitim merkezinde fizyoterapi ve bireysel egitim almaktadir 2010 ve 2011 yilinda iki kez akut motor islevlerinde kotulesme goruldu Bu kotulesme ataklarinin ikisinde de hastamizda yuksek ates vardi Izlemleri suresince entellektuel islevlerinde yasa gore gerilik oldugu goruldu Isitme ve gorme sorunu gelismedi Konusmada artikulasyon sorunu yasayan hasta etrafindakilerle iletisimde anlasilirligini hic kaybetmedi Kas gucsuzlugu artan hasta su an gunluk aktivitelerini tek basina yapamamaktadir Hastalik serebellar ataksi ve daha nadir olarak spastite ile karsimiza cikar Bilinc siklikla korunur ilerleyen donemde optik atrofi ile beraber gorme kaybi tanimlanan bulgular arasindadir 1 Vermeulen ve ark 3 klinik surec icin stresin hastaligin baslangicinda klinik alevlenmelerde onemli bir etmen oldugunu vurgulamislardir Stresden baska atesli enfeksiyonlar kafa travmalari ve korku nobetleri hastaligin seyrini hizlandiran diger etmenlerdir Bu donemler disinda hastalik yavas seyirli bir klinige sahiptir ancak olumle sonuclanmasi kacinilmazdir 2 3 Hastamizda ilk belirtilerin basladigi donemde atesli bir ust solunum yolu enfeksiyonu gecirdigi oykusu alindi Erken cocukluk doneminde beyin MRG goruntulemesi en kuvvetli tani destekleyicisidir Manyetik rezonans goruntulerinde beyaz maddede ilerleyici hacim azalmasi ve kistik dejenerasyon MR spektroskopide tum bakilabilen metabolitlerde ilerleyici azalma gorulur Kaybolan beyaz maddede beyincik ve beyin sapi tutulumu da gorulmektedir Gec donemlerde beyin ve serebellar atrofi gorulur 1 2 Kortikal gri madde her zaman korunur 1 Olgunun beyin MRG rsquo;sinde T2 agirlikli kesitlerde yan ventrikullerde genisleme Şekil 1 ve serebellar atrofi ak maddede yaygin yogunluk artisi ldquo;flair rdquo; sekanslarda yer yer beyin omurilik sivisi ile ayni yogunlukta kistik alanlar goruldu Hastalik icin su an yasam kalitesini arttirici destekleyici tedavi disinda bir tedavi bulunmamaktadir Baslangicta cocukluk cagi icin tanimlanan ve son derece genis bir fenotipik yelpazeye sahip bu hastaligin gun gectikce her yasi etkileyebilecegi gorulmustur 1 5 Hastaligin dogum oncesi formunda azalmis fetal hareketler oligohidroamniyos birincil mikrosefali buyume geriligi dogustan kontrakturler bobrek hipoplazisi karaciger dalak buyuklugu pankreatit katarakt ovaryen disgenezi ve lokoansefalopati gorulebilir 6 Sonuc olarak; kaybolan beyaz madde hastaligi nadir bir genetik hastaliktir Tanida hastanin oykusunde cocukluk caginda baslayan motor islevlerde duraklama gerileme ilerleyen ataksi spastite aralikli ortaya cikan kotulesme ataklari onemlidir Beyin MRG rsquo;de gorulen bulgular sonucu yapilan mutasyon analizi ile tani kesinlesmektedir Erken tani genetik danismanlik icin ve hastaligi kotulestiren etkenlerden hastayi korumak icin cok onemlidir Genis bir klinik yelpazeye sahip bu hastalikta anlasilamayan molekuler mekanizmalar icin arastirmalar devam etmektedir Biz de ulkemizde ilk defa genetik olarak tanisi konulmus bu olgunun motor gerilikle gelen hastalarda ayirici tanida hatirlanmasi gerektigini vurgulamak istedik Yazisma Adresi Address for Correspondence: nbsp;Dr Serhat Guler Bezmialem Vakif Universitesi Tip Fakultesi Pediatrik Noroloji Bilim Dali Istanbul Turkiye nbsp;