Türkiye’nin Asbest Profili ve Asbest Güvenliği Sorunu

Mezotelyoma (akciger zari kanseri), girtlak kanseri, yumurtalik kanseri ve asbestozis ile asbest maruziyeti arasindaki dogrudan iliskisinin anlasilmasi sonucunda bircok ulkede asbestin kullanimi yasaklanmistir. Ulkemizde de 31.12.2010 tarihinden itibaren her turlu asbest mineralinin ticari kullanimi yasaktir. Bu yasaklamaya karsin daha once piyasaya girmis olan asbestin degisik urunlerdeki varligi ve bu urunlerin gundelik hayattaki dolasimi devam ettiginden antropojenik (endustriyel) asbest maruziyetinin neden oldugu riskler ulkemizde guncelligini hala korumaktadir. Ote yandan ulkemizde gerceklestirilen tibbi jeolojik ve diger epidemiyolojik arastirmalarin gosterdigi gibi asbest guvenligini tehdit eden ikinci bir faktor jeojenik (cevresel) asbest maruziyetidir. Bu iki belirleyici faktorun etkilerine karsi asbest guvenligini guclendirecek adimlarin atilmamasi nedeniyle asbest bir cevre ve halk sagligi sorunu olarak gunumuzde de varligini surdurmektedir. Bu calismanin amaci ulusal asbest profili temelinde asbest guvenligi sorununu tarihsel gelisim sureci icerisinde ele almak ve gelecegine iliskin degerlendirmelerde bulunmaktir. Calismamiz ulkemizin onemli bir asbest ithalatcisi ulke olmanin yani sira asbest ureticisi ulke oldugunu da gostermistir. Turkiye hem antropojenik hem de jeojenik asbest maruziyetinin bir arada yasanmaya devam edildigi bir ulke olmasina karsin gerek bireysel gerekse kamusal duzeyde asbest farkindaligi oldukca dusuk seviyededir. Karsi karsiya oldugumuz risklere karsi bugune kadar izlenen yoldan farkli bir mucadele stratejisine ihtiyac duyulan ulkemizde asbest zararlarini azaltmayi bir devlet politikasi haline getiren, konuyla ilgili mevzuat ve kurumsal alt yapidaki kopuklugu gidererek antropojenik ve jeojenik asbest maruziyeti ile butunluklu ve sistematik mucadeleyi temel alan, katilimci (toplumsal tabanli) bir asbest risk yonetim anlayisinin ivedilikle insa edilmesi gerekmektedir.