Anthropometric Indices as Indicators of Obesity of Children from Elementary School in Montenegro

Uvod Još 1997. godine, prema saopštenju Svjetske zdravstvene ogranizacije (WHO), gojaznost je okarakterisana kao javni zdravstveni problem. U saopšetenju se navodi da je uticaj gojaznosti toliko veliki i ekstreman da bi ga trebalo smatrati jednim od najvećih zapostavljenih zdravstvenih problema našeg vremena, a negativan uticaj na zdravlje poredi se čak sa onim koje prouzrokuje pušenje. Povećanje gojaznosti kod đece uočeno je kako u razvijenim zemljama, tako i u zemljama u razvoju (Wang & Lobstein, 2006). Nedavni izvještaji ukazuju da je ovaj porast mnogo veći u zemljama u razvoju, nego što je to u razvijenim zemljama (de Onis, Blossner, & Borghi, 2010). Ukoliko je gojaznost prisutna u ranom djetinjstvu postoji tendencija da dijete ima problem sa gojaznošću i tokom daljeg odrastanja, sa rizikom od ranog obolijevanja od hronično nezaraznih bolesti, kao što su dijabetes, povišen krvni pritisak i koronarna arterijska bolest. (Lobstein, Baur, & Uauy, 2004; de Onis i sar., 2010; Popović, Bjelica, Mašanović, & Vukotić, 2018). Štaviše, gojazna đeca su pod rizikom od kožnih oboljenja, ortopedskih komplikacija i psihosocijalnih problema kao što su zadirkivanje, odbijanje vršnjaka i depresija (Lobstein i sar., 2004). Takođe, u Sjevernoj Americi i Evropi je zapažen sve veći porast gojaznosti đece poslednje dvije decenije (Gortmaker, Dietz, Sobol, & Wehler, 1987). Ovo zapažanje izaziva ozbiljnu zabrinutost, a upravo iz razloga što se gojaznost koja se pojavila tokom djetinjstva može zadržati i tokom odrastanja (Power, Lake, & Cole, 1997; Must, Jacques, Dallal, Bajema, & Dietz, 1992), što kasnije može prouzrokovati ozbiljna oboljenja u odrasloj dobi, kao što su ateroskleroza i povećani kardiovaskularni morbiditet (Srinivasan, Bao, Wattigney, & Berenson, 1996). U zemljama sa srednjim i niskim dohotkom gojaznost i neuhranjenost su čest problem (Wang & Lobstein, 2006). Dakle, u zemljama sa pomenutim nivoom dohotka problem, sa prekomjernom težinom i gojaznošću uglavnom je povezan sa neuhranjenošću u toku fetalnog perioda i prve dvije godine života (Palloni, McEniry, Davila, & Gurucharri, 2005; Fung, 2009). Epidemiološke studije u nekim od ovih zemalja pokazale su da đeca koja su bila neuhranjena i nedovoljno razvijena imaju veće šanse za nakupljanje masnog tkiva u centralnoj (abdominalnoj) regiji i razvoja metaboličkih Abstract