Ortaöğretim 11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabında Sorumluluk Değerinin İncelenmesi

Abstract

Bireylerin, yasadiklari cevreye ayak uydurabilmesi, toplum nazarinda degerli bir insan olarak kabul edilmesi ve sayginlik kazanmasinda sorumluluk duygusu onemli bir gorev ustlenmistir ki ogrencilerde sorumluluk duygusunun kazandirilmasi, egitimin de onemli hedeflerindendir. Alan yazinda bircok sorumluluk turu karsimiza cikmakla beraber en sik yer alan sorumluluk turleri bireysel, sosyal ve cevresel sorumluluktur. Mufredatta yer alan kazanimlarin ogrencilere verilmesinde kullanilan en yaygin ve genel egitim araclarindan biri de hic suphesiz ders kitaplaridir. Buradan hareketle bu calismanin amaci biyoloji 11. sinif ders kitaplarinda sorumluluk degerine yer verilme durumunun belirlenmesidir. Arastirmada nitel arastirma yontemlerinden dokuman incelemesi kullanilmistir. Calismanin veri kaynagini MEB tarafindan kabul edilen ve 2018–2019 egitim-ogretim yilina ait 11. sinif biyoloji ders kitabi olusturmaktadir. Verilerin analizinde betimsel analiz yapilmistir. Kitapta yer alan tum metinler (ders anlatimlari, etkinlikler, okuma parcalari) cumle cumle incelemeye alinmis, her bir cumle icindeki, degerlere karsilik gelen sozcukler, belirtilen degerleri aciklayan ifadeler ya da dogrudan veya ortuk anlami veren cumleler alinmistir. Elde edilen verilere gore 11. sinif biyoloji ders kitabinda sorumluluk degerine yer verilmekle birlikte en cok bireysel sorumluluk irdelenmistir. Sosyal ve cevresel sorumluluk ise bireysel sorumluluktan sonra yer almistir. Sonuc olarak sorumluluk degerinin kazandirilmasinda biyoloji ders kitabinda yer alan metinlerin de burada onemli bir rol oynadigi gorulmektedir. Bu nedenle ders kitaplarinda yer alan metinler, ogrencilere degerlerin ogretilmesinde icin etkili araclar arasinda yer almaktadir. Dolayisiyla ders kitaplarinda kullanilan metinlerin ogrencilere deger kazandiracak, onlara dogru davranislari sunacak bir icerikle verilmesi gerekmektedir.