FLIGHT SAFETY – SERIOUS ACCIDENTS ANALYSIS

Abstract

Celem artykułu jest omówienie problematyki bezpieczeństwa lotów z uwzględnieniem analizy wypadków ciężkich. Na podstawie obowiązujących przepisów zaprezentowano rolę, aktualne zadania oraz kompetencje Służby Bezpieczeństwa Lotów (SBL) w lotnictwie Sił Zbrojnych RP. Problem badawczy określono następująco: jak wypadki ciężkie wpływają na bezpieczeństwo lotnictwa? Poruszono kwestię wypadków lotniczych noszących oficjalnie miano wypadków ciężkich – zaprezentowano model przeliczeniowy wskaźnika wypadków ciężkich, dokonano analizy czynników wpływających na powstawanie ww. zdarzeń. Zastosowano analogię, analizę systemową, metodę obserwacji, analityczną i porównawczą. Na podstawie realnych przykładów szacowano przyczyny zdarzeń-katastrof. Wyszczególniono rodzaje sytuacji szczególnych w locie, stanowiących nieodzowny faktor wysokiego ryzyka w powietrzu. Omówiona problematyka została skorelowana z narzędziami stosowanymi na etapie badania wypadku lotniczego. Wyniki dokonanej analizy, połączonej z syntezą wyselekcjonowanych faktów oraz danych pochodzących z raportów Służb Bezpieczeństwa Lotów dowodzą, że podstawowym faktorem zachowania należytego poziomu bezpieczeństwa w powietrzu jest utrzymanie zarówno odpowiednich terminów obsług, staranności przeglądów przedlotowych, jak również konieczność wzmożonej ostrożności w ocenie warunków psychofizycznych pilotów podczas doboru personelu do zadania lotniczego. W lotnictwie wojskowym czynnik presji, nacisk na ukończenie zadania lotniczego/ćwiczenia/misji bojowej, zdaje się być istotnym czynnikiem wpływającym na wypadkowość. Szacowanie ryzyka na każdym etapie przygotowania zadania lotniczego w kwestii czynnika ludzkiego i sprzętu, to kluczowa kwestia utrzymania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa lotu. Analiza możliwości i zagrożeń powinna być poprzedzona odpowiednią oceną ekspercką. W powietrzu, dążeniem powinno być niezmiennie zachowanie bezpieczeństwa w powietrzu, nie zaś samo powodzenie misji lotniczej. Kardynalnym błędem popełnianym w procesie planowania zadań bojowych bywa nastawienie na cel w kategorii ukończenia ćwiczenia. „Zadaniowe” podejście w powietrzu, w odniesieniu do czynnika ludzkiego, może spowodować wprost odwrotny, tragiczny w skutkach finał.