Ehliyet Arızası Olarak Çocukluğun Damân Sorumluğuna Etkisi

Abstract

Bu çalışmada İslam hukukunda kişinin fiili ve sözlü tasarruflarının geçerliliği ve bunlardan kaynaklı mesuliyetini etkileyen ve ehliyet ve ehliyet arızası olarak kabul edilen çocukluğun, kişinin genel mali yükümlükleri anlamına gelen damân sorumluluğuna etkisi üzerinde durulmuştur. Damânın ilk dönemlerde birçok farklı tanımı yapılmıştır. Tanımların farklılığından kaynaklı olarak da birden çok sebebi zikredilmiştir. Bu nedenle nelerin damân sorumluluğu kapsamına dâhil edileceği her bir tanıma göre farklılık göstermiştir. Çalışmamızda yapılan damân tarifleri arasından “kişinin genel mali yükümlülükleri” tanımı esas alarak ilzam, iltizam, zararlı fiil ve zilyedlik olarak dört adet sebep ele alınmıştır. Her sebebin kapsadığı sorumlukların ayrıntısına girmek, konumuzu oldukça uzatacağından dolayı teferruata girmeden dört temel sebebin altında bulunan sorumlulukların isimleri verilmekle yetinilmiştir. İkinci bölümde konunun daha iyi anlaşılması açısından ehliyet, ehliyetin kısımları ve arızalarına kısaca değinilmiştir. Son bölümde ise ehliyet arızası olarak kabul edilen çocukluğun bahsi geçen damân sorumluluklarına etkisi, dört mezhebin klasik kaynakları ve modern dönemde yazılan genel fıkıh eserlerden alıntılar yapılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.