İş-Aile Rol Çatışması ve Kariyer Devamlılığı İlişkisi: Kadın Turist Rehberleri Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Amac ve Onem: Arastirmanin temel amaci evli kadin turist rehberlerinin is-aile rol catismasi algilari ile kariyer devamliligi egilimleri arasindaki iliskiyi ortaya koymaktir. Turkiye’de seyahat acentelerine bagli veya bagimsiz olarak calisan kadin turist rehberlerinin sayisinin erkek turist rehberlerine oranla az olmasi, turist rehberligi mesleginin erkek meslegi olarak gorulmesi ve kadin turist rehberlerinin ustlendikleri coklu roller geregi is-aile catismasi yasamalari ve bu nedenle mesleklerini devam ettirememeleri kadin turist rehberlerinin sorunlari uzerine odaklanmayi gerekli kilmaktadir. Yontem: Arastirmada amaca uygun olarak nitel (kalitatif) arastirma yontemi ve olgu bilim (fenomenoloji) arastirma deseni kullanilmistir. Orneklemin belirlenmesinde amacli ornekleme yontemlerinden olan kartopu ornekleme tercih edilmistir. Yari yapilandirilmis mulakat formu araciligi ile yuz yuze ve telefonla gorusmeler sonucu elde edilen veri, MAXQDA (demo) nitel veri analiz programi ile degerlendirilmistir. Veri analiz stratejisi olarak icerik analizinden yararlanilmistir. Bulgular: Betimsel analizler sonucunda kadin turist rehberlerinin en cok bahsettigi alt tema cocuklar ve es olarak saptanmistir. Kadin turist rehberlerinin daha cok dusuk duzeyde gerilim temelli catisma yasadiklari ortaya konmustur. Cogunlukla aile-is catismasinin yasandigi, ailevi sorumluluklarin is ile ilgili sorumluluklarin onune gectigi belirlenmistir. Iliskisel analiz sonucunda esi turizm sektorunde calisan veya turist rehberi olan kadin turist rehberlerinin kariyerlerini surdurmek istedikleri sonucuna ulasilmistir. Bazi kadin turist rehberleri ise cocuklarina yeterince vakit ayiramamak, ailevi iliskilerini dengede tutamamak veya uzun sureli turlara cikmak gibi nedenlerle kariyerlerini surdurmek istemediklerini belirtmislerdir. Ozgunluk/Bilimsel Katki: Turist rehberligi uzerine yapilan ve ozellikle kadin turist rehberlerinin sorunlarini is aile catismasi ve kariyer devamliligi iliskisi acisindan ele alan calismalarin yetersizligi nedeniyle arastirmanin literature ve sektore onemli katkilar saglayacagi dusunulmektedir. Sinirliliklar: Arastirmaya yalnizca Turkiye’deki eylemli kadin ve evli turist rehberlerinin dâhil edilmis olmasi arastirmanin en onemli kisitini olusturmaktadir. Uygulanabilirlik: Sosyal bilimlerde gerceklestirilen arastirmalarda “kultur” olgusunun arastirma sonucunu etkileyen son derece onemli bir faktor oldugu kabul edilmektedir. Bu nedenle, arastirmanin kadina farkli anlamlar yuklendigi Bati kulturlerinde tekrar edilmesinin arastirma sonucunu degistirebilecegi dusunulmektedir. Seyahat acentelerinin daha fazla sayida turist rehberi calistirmalarinin kadin turist rehberlerinin donusumlu olarak turlara cikmalari ve boylece ailelerine daha fazla zaman ayirabilmeleri acisindan onemli oldugu kabul edilmektedir.