"Podolanka wychowana w stanie natury, życie i przypadki swe opisująca". Nowy typ osobowości kobiety w powieści Michała Dymitra Krajewskiego

Abstract

Dyskutowana w prasie i w rozmowach prywatnych, wielokrotnie wydawana Podolanka Michała Dymitra Krajewskiego okazała się książką niezwykle atrakcyjną i bulwersującą. Autor nie tylko zaproponował w niej nowy, cokolwiek dyskusyjny sposób wychowywania młodzieży, ale także pokazał nowy typ osobowości kobiety oświeceniowej. Z jednej strony całkowicie nie przypomina ona dam modnych, jest bowiem zbyt samodzielna, śmiała i konsekwentna w działaniu, z drugiej strony jawi się jako osobowość uległa, skromna i świadoma swoich intelektualnych braków. Jest to nowy typ bohaterki, która istnieje gdzieś pomiędzy światem modnych kobiet a światem wszechwładnych i wszechwiedzących mężczyzn. Jej uległość i praktycznie nieświadomość, a nawet nieśmiałość, a także brak upominania się o przynależne jej prawa są potwierdzeniem sukcesu eksperymentu wychowawczego. Autor osiągnął w ten sposób zadawalający cel, uzyskując nowy, na tle oświeceniowych bohaterek literackich, typ kobiety uległej i podporządkowanej mężczyźnie.