The role of docosahexaenoic acid in neuronal development and the importance of DHA supplementation during pregnancy

Abstract

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, do których należą kwasy z grup omega-3 i omega-6 odgrywają ważną rolę w organizmie człowieka. Do rodziny kwasów omega-3 należy kwas α-linolenowy (ALA), dokozaheksaenowy (DHA) i eikozapentaenowy (EPA). Głównym źródłem kwasu α-linolenowego w diecie są oleje roślinne (największe ilości występują w oleju z nasion lnu, chia i konopii siewnej), orzechy (włoskie, brazylijskie, pistacje) natomiast kwasów dokozaheksaenowego i eikozapentaenowego ryby i algi morskie. Kwasy tłuszczowe omega-3 (w szczególności DHA) mają kluczowe znaczenie w prawidłowym rozwoju mózgu w okresie prenatalnym, a także w rozwoju behawioralnym i intelektualnym dzieci. Ta niezwykle ważna funkcja DHA wynika ze stymulacji procesów komórkowych istotnych dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania neuronów. Wysokie stężenie DHA występuje w fosfolipidach siatkówki, błonach komórek budujących mózg i jest niezbędne dla prawidłowego widzenia jak i rozwoju neuronalnego. Efekty neurotroficzne i neuroprotekcyjne przypisywane DHA mogą być związane z aktywnością metabolitu DHA czyli N-dokozaheksaenyloetanoloaminy (synaptamidu). Synaptamid (SA) jest syntetyzowany w mózgu, siatkówce, adipocytach czy makrofagach i jest silniejszym stymulatorem synaptogenezy w porównaniu do DHA. Zapotrzebowanie płodu na DHA jest znacznie zwiększone w trzecim trymestrze ciąży. Ważnym czynnikiem warunkującym prawidłowy poziom DHA we krwi płodu jest dieta matki. W opublikowanych badaniach wykazano, że suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3 zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego i przedwczesnego porodu. Kobiety w ciąży powinny spożywać odpowiednią ilość kwasów tłuszczowych omega-3 dostarczając je wraz z dietą (np. oleje roślinne, ryby morskie) i/lub w postaci suplementów (olej rybny lub preparaty zawierające kwas dokozaheksaenowy pochodzący z alg morskich. Wyższe spożycie ryb morskich bogatych w DHA skorelowane jest z niższą częstością występowania depresji poporodowej u matek. Celem artykułu jest opis biosyntezy, źródeł pokarmowych i zapotrzebowania organizmu na DHA ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży. Ponadto, omówiono wpływ DHA i synaptamidu na proces neurogenezy i rolę w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu.