Aksjologiczne podstawy ładu gospodarczego w kontekście kluczowych wartości

Abstract

Artykuł niniejszy jest poświęcony aksjologicznym podstawom ładu gospodarczego w kontekście kluczowych wartości. Nie ulega wątpliwości, że kształtowanie się gospodarki rynkowej oraz realizacja wolno­ści gospodarczej są istotnymi punktami odniesienia w procesie jego budowania. Pamiętać jednak należy, że klasyczna koncepcja ładu w tym zakresie stanowi nadmierne uproszczenie. Stąd też zasadne jest ujmowanie go w perspektywie idei trójpłaszczyznowego jego urzeczywistniania i identyfikacji podstawowych wartości leżących u jego podstaw. Jako cel podstawowy stawiam sobie uzasadnienie tezy, że problem kształtowania aksjologicznych podstaw ładu gospodarczego postrzegać należy przez pryzmat wartości, które nie biorą swo­jego uzasadnienia li tylko z pozytywno-prawnej legitymacji (dobro wspólne, godność człowieka), ale również tych, których moc kształtują wartości fundamentalne wyartykułowane w Konstytucji RP oraz zasady z nich wyprowadzone. W tym ostatnim przypadku rzecz dotyczy m.in. innych niż wolność gospodarcza praw i wolno­ści oraz wartości i zasad (pewność prawa, ochrona praw nabytych, ochrona konkurencji, prawość woli prawo­dawcy i organów stosujących prawo, autorytet państwa i prawa itd.). Rodzi to szereg wyzwań i aksjologicznych dylematów nie tylko natury ekonomicznej, lecz także prawnej i etycznej. Zasadne w związku z tym staje się dokonanie właściwej identyfikacji podstawowych normatywnych filarów i wartości ujmowanych w kontekście obowiązującego prawa oraz potencjalnych zagrożeń dla aksjologicznych fundamentów publicznego prawa gospodarczego. Istotne jest również zwrócenie uwagi na problem inflacji prawa, pewność rozwiązań norma­tywnych, ochronę praw nabytych i maksymalnie ukształtowanych ekspektatyw, jak i bezpieczeństwo prawne oraz nadmierną relatywizację podstawowych wartości stanowiących o istocie porządku prawnego. W zakresie aksjologicznych aspektów ładu gospodarczego ważną rolę odgrywa budowanie autorytetu państwa i prawa oraz rozwijanie etosu służby publicznej. W artykule wykorzystano metodę dogmatyczną i posiłkowo także inne metody.