Ojcowie Kościoła w teologii anglikańskiej

Abstract

Od początków swojej eklezjalnej odrębności anglikanizm widział w Ojcach Kościoła „jasne gwiazdy” (J. Jewel), które prowadzą chrześcijanina do prawdziwego zrozumienia słowa Bożego. Niniejsze opracowanie ukazuje, jak w swoim historycznym rozwoju teologia anglikańska odwoływała się, choć zawsze ostrożnie, do antyku chrześcijańskiego jako nieodzownego elementu chrześcijańskiej tradycji. Dały temu wyraz już pierwsze fundamentalne dla tej teologii teksty, jak Book of Common Prayer czy 39 Artykułów (wiary), które w ten sposób wskazywały na ciągłość Kościoła Anglii z Kościołem pierwszych wieków. W okresie kształtowania się tego wyznania wyróżniali się w tym tacy biskupi i teologowie, jak T. Cranmer, R. Hooker czy J. Jewel, a w późniejszym okresie karolińskim J. Cosin, J. Taylor czy G. Bull. Odwołując się do Ojców, wbrew purytańskiej czy ewangelikalnej krytyce, broniono zwłaszcza miejsca i roli biskupów w Kościele. Nowe dowartościowanie patrystyki przyszło wraz z ruchem oksfordzkim, czemu wyraz dały nowe tłumaczenia w serii Biblioteka Ojców. Celem była odnowa samych fundamentów Kościoła, wiary oraz życia sakramentalnego i liturgicznego. Również współczesna teologia anglikańska sięga do starożytnej tradycji w poszukiwaniu inspiracji i odpowiedzi na wyzwania nowych czasów, co można dostrzec m.in. u takich teologów, jak F. L. Cross, R. Williams, S. Coakley, C. Harrison czy A. Louth. Ostatnia część artykuł zawiera analizę pism K. E. Kirka, profesora i biskupa Oksfordu. Dla odnowy chrześcijańskiej moralności najwięcej „w Biblii i u Ojców” szukał on światła dla rzeczywistego rozwoju duchowego i moralnego, specjalny akcent stawiając na wizję uszczęśliwiającą jako ostateczny cel i sens ludzkiego życia, w zgodzie ze słowami św. Ireneusza: gloria Dei vivens homo, vita autem hominis visio Dei.