Ostensibility of a loan agreement – commentary to the judgement of the Supreme Court (Civil Chamber) of 26 February 2021, II CSKP 29/21 (partially critical commentary)

Abstract

Przedmiotem glosy jest orzeczenie SN, w którym sąd uchylił wyroki sądów pierwszej i drugiej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Glosa, pomimo aprobaty dla rozstrzygnięcia zawartego w wyroku, stanowi krytyczną ocenę szczegółowych argumentów uzasadnienia. Celem podjętych rozważań jest dogmatycznoprawna analiza pozorności (złożenia drugiej stronie za jej zgodą oświadczenia woli dla pozoru) na przykładzie umowy pożyczki. Zwrócono uwagę, że SN wyznaczając kierunek uzupełnienia ustaleń faktycznych, nie powinien sugerować i ograniczać swoich wskazań do jednego tylko rezultatu tych ustaleń. W pracy wykazano, że do stwierdzenia pozorności może dojść po wykluczeniu fałszywości podpisu oraz po dokonaniu wykładni oświadczeń woli stron. Sporządzenie umowy, błędnie nazwanej pożyczką, w zamiarze stron może stanowić np. dokument potwierdzający zawartą wcześniej umowę dotyczącą wspólnej inwestycji i jej rozliczenia. Dopiero po dokonaniu wykładni oświadczeń woli i stwierdzeniu ich pozorności możliwe i pożądane jest dokonanie oceny ewentualnego istnienia innego stosunku prawnego (ukrytego pod umową pozorną).