FİRMALARA ÖZGÜ RİSKLERİN FİNANSAL PERFORMANS ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: BİST İMALAT SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Firmaların faaliyet gösterdikleri sektörlerde ya da genel ekonomik koşullarda yaşanabilecek bir takım değişimler, risk düzeylerini de değiştirebilmektedir. Risk düzeyini değiştirebilecek etkenler arasında; piyasa, rekabet koşulları vb. sektörel faktörlerle birlikte, makroekonomik koşullar (faiz, enflasyon, kur, işsizlik vb.), gelişmişlik düzeyi, dışa açıklık veya dışa bağımlılık gibi iktisadi faktörler bulunmaktadır. Bu bağlamda risk düzeyindeki değişimlerin bir kısmının firmanın kontrol edemeyeceği, firmanın kendi faaliyetlerinden kaynaklanmayan (sistematik) riskler olduğunu ve bir kısmının da kontrol edilebilen veya firmaya özgü (sistematik olmayan) riskler olduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmada, firmalar açısından önemli olduğu düşünülen ve firmaların müdahale olanağı bulunan firmaya özgü risklerin finansal performans üzerindeki etkilerinin özellikle de iş riski çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Borsa İstanbul A.Ş.‘de (BIST) işlem gören imalat sektöründeki 91 firmanın Finnet Hisse Expert’den temin edilen 2009 – 2020 yıllarını kapsayan çeyrek dönemlik mali tablo verileri kullanılarak firmaların finansal performanslarıyla, satışların değişkenliği, borçlanma oranı, çalışma sermayesinin giderlere oranı, net döviz pozisyonunun aktiflere oranı ve Altman Z skoru arasındaki ilişki Panel Veri analizi ile incelenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre firmaların, iş riskine ve döviz pozisyonu riskine daha duyarlı olduğu tespit edilmiştir. Bulgular, imalat sektörü firmalarının satış gelirlerindeki aşırı dalgalanmaya karşı üretim maliyetlerini daha etkin yönetmeleri, verimliliği artırmaları ve yönetim performansını mercek altına almaları gerektiğini göstermektedir.