{"title":"Pandemia COVID-19 i zanieczyszczenie środowiska – percepcja zagrożeń, gotowość ponoszenia kosztów ekonomicznych, zasoby psychologiczne i zachowania","authors":"Grażyna Wąsowicz","doi":"10.31648/przegldpsychologiczny.9330","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Cele: 1. Porównanie percepcji zagrożeń COVID-19 i zanieczyszczeniem środowiska, gotowości do ponoszenia kosztów w celu ochrony przed tymi zagrożeniami oraz percepcji kompetencji do przeciwdziałania tym zagrożeniom. 2. Porównanie układu zależności między analizowanymi zmiennymi w kontekście obu zagrożeń między: (a) percepcją zagrożeń a gotowością ponoszenia kosztów ekonomicznych i gotowością podejmowania zachowań chroniących przed zagrożeniem; (b) percepcją zagrożeń i gotowością ponoszenia kosztów a zachowaniami; (c) zasobami psychologicznymi (aspiracje życiowe, percepowane kompetencje i strategie radzenia sobie ze stresem) a gotowością ponoszenia kosztów i zachowaniami.\nMetoda: W badaniu online wzięło udział 300 osób, 50% kobiet i 50% mężczyzn, w wieku od 19 do 59 lat (M = 39,79, SD = 11). Wykorzystano w nim skale: percepcji zagrożenia COVID-19 (Cypryańska i Nezlek, 2020); gotowości ponoszenia kosztów COVID-19 (Cypryańska i Nezlek, 2020) – obie zastosowane także w kontekście zagrożenia zanieczyszczeniem środowiska; Inwentarz strategii radzenia sobie ze stresem (Addison i in., 2007); Indeks aspiracji życiowych-23 (Grouzet i in., 2005) oraz skale percepowanych kompetencji ochrony zdrowia przed COVID-19 i zmiany zachowań konsumpcyjnych (inspirowane Williams i in., 1998). Zmienne przewidywane to podejmowanie zachowań ochronnych przed COVID-19 i zachowań zmniejszających zanieczyszczenia środowiska.\nWyniki: Zagrożenie zanieczyszczeniem środowiska jest spostrzegane jako silniejsze, większa jest gotowość ponoszenia kosztów ekonomicznych i silniej są percepowane kompetencje niż w przypadku zagrożenia COVID-19. Istnieją podobieństwa i różnice w układzie zależności w modelach dla badanych zagrożeń. Istotne dla zmiany zachowań w obliczu zagrożenia są: percepcja zagrożenia dla jednostki i dla świata, wspólnotowość, percepowane kompetencje i strategie radzenia sobie ze stresem.\nKonkluzja: Każde z zagrożeń ma swoją specyfikę, którą należy brać pod uwagę, poszukując predyktorów różnych aspektów funkcjonowania jednostek w jego obliczu i opracowując strategie komunikacyjne nakierowane na zmianę zachowań.","PeriodicalId":364586,"journal":{"name":"Przegląd Psychologiczny","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-12-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Przegląd Psychologiczny","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.9330","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Cele: 1. Porównanie percepcji zagrożeń COVID-19 i zanieczyszczeniem środowiska, gotowości do ponoszenia kosztów w celu ochrony przed tymi zagrożeniami oraz percepcji kompetencji do przeciwdziałania tym zagrożeniom. 2. Porównanie układu zależności między analizowanymi zmiennymi w kontekście obu zagrożeń między: (a) percepcją zagrożeń a gotowością ponoszenia kosztów ekonomicznych i gotowością podejmowania zachowań chroniących przed zagrożeniem; (b) percepcją zagrożeń i gotowością ponoszenia kosztów a zachowaniami; (c) zasobami psychologicznymi (aspiracje życiowe, percepowane kompetencje i strategie radzenia sobie ze stresem) a gotowością ponoszenia kosztów i zachowaniami.
Metoda: W badaniu online wzięło udział 300 osób, 50% kobiet i 50% mężczyzn, w wieku od 19 do 59 lat (M = 39,79, SD = 11). Wykorzystano w nim skale: percepcji zagrożenia COVID-19 (Cypryańska i Nezlek, 2020); gotowości ponoszenia kosztów COVID-19 (Cypryańska i Nezlek, 2020) – obie zastosowane także w kontekście zagrożenia zanieczyszczeniem środowiska; Inwentarz strategii radzenia sobie ze stresem (Addison i in., 2007); Indeks aspiracji życiowych-23 (Grouzet i in., 2005) oraz skale percepowanych kompetencji ochrony zdrowia przed COVID-19 i zmiany zachowań konsumpcyjnych (inspirowane Williams i in., 1998). Zmienne przewidywane to podejmowanie zachowań ochronnych przed COVID-19 i zachowań zmniejszających zanieczyszczenia środowiska.
Wyniki: Zagrożenie zanieczyszczeniem środowiska jest spostrzegane jako silniejsze, większa jest gotowość ponoszenia kosztów ekonomicznych i silniej są percepowane kompetencje niż w przypadku zagrożenia COVID-19. Istnieją podobieństwa i różnice w układzie zależności w modelach dla badanych zagrożeń. Istotne dla zmiany zachowań w obliczu zagrożenia są: percepcja zagrożenia dla jednostki i dla świata, wspólnotowość, percepowane kompetencje i strategie radzenia sobie ze stresem.
Konkluzja: Każde z zagrożeń ma swoją specyfikę, którą należy brać pod uwagę, poszukując predyktorów różnych aspektów funkcjonowania jednostek w jego obliczu i opracowując strategie komunikacyjne nakierowane na zmianę zachowań.