Relacje rodzeństwa w rodzinie z doświadczeniem parentyfikacji – perspektywa biograficzna

Abstract

Rodzina to naturalne środowisko życia i rozwoju każdego człowieka. Zjawiska i doświadczenia w niej zachodzące wydają się niezwykle istotne dla funkcjonowania całego systemu oraz rozwoju jego poszczególnych członków. W artykule podjęta została problematyka relacji między rodzeństwem w rodzinie w sytuacji odwróconego porządku ról, to znaczy kiedy co najmniej jedno z dzieci (brat lub siostra) przejmuje obowiązki i zadania przypisane rodzicom. Przyjęta perspektywa badawcza umiejscawia doświadczenie parentyfikacji w biografiach tzw. dorosłych dzieci, które w obliczu różnorodnych trudności rodzinnych stają się dla rodzeństwa opiekunami, wychowawcami wspierając czy nawet wyręczając w tych zadaniach rodziców. Celem prezentowanych w artykule analiz było rozpoznanie relacji rodzeństwa w kontekście systemowego rozumienia rodziny. Odwrócenie ról oznacza bowiem zniekształcenie granic między substystemami rodzicielskim i dziecięcym. Analiza wywiadów (auto)biograficznych pozwoliła na odtworzenie owych układów rodzinnych, relacji w rodzeństwie oraz konsekwencji z nich wynikających.