Handel ludźmi: aspekty społeczne, normatywne i edukacyjne

Abstract

W niniejszym artykule została zarysowana problematyka handlu ludźmi oraz starań o rozpoznanie i przezwyciężenie tego zjawiska. Celem prowadzonych analiz jest odpowiedź na pytanie, dlaczego, skoro wszystkim państwom oraz organizacjom międzynarodowym zależy na wyeliminowaniu tego przestępstwa, jest ono wciąż powszechnie popełniane, a zyski z niego rosną z roku na rok. Poszukując odpowiedzi na to pytanie, odwołano się do trzech aspektów rozumienia handlu ludźmi: aspektu społecznego, w którym – bazując na tekście Anne Gallagher opublikowanym w 2017 r. – zajęto się analizą czterech fałszywych i niebezpiecznych założeń związanych z handlem ludźmi przyjmowanych powszechnie przez opinię publiczną; aspektu normatywnego, w którym, odwołując się do regulacji przestępstwa handlu ludźmi w polskim prawie karnym, podjęto namysł nad klasycznym rozróżnieniem dwóch rodzajów wolności – wolności negatywnej („wolności od”) oraz wolności pozytywnej („wolności do”) jako dóbr, przeciwko którym każdorazowo skierowane jest to przestępstwo; aspektu edukacyjnego, w którym prezentując wyniki wybranych badań empirycznych w obszarze zainteresowania handlem ludźmi ze strony instytucji kształcących przyszłych lekarzy, zwrócono uwagę na ograniczoną obecność tej problematyki w przygotowaniu akademickim grupy zawodowej, która w swojej pracy najczęściej spotyka się z ofiarami handlu ludźmi. Analizy trzech powyższych aspektów zostały przeprowadzone za pomocą różnych podejść badawczych, kolejno – omówienia głównych tez tekstu Anne Gallagher, analiz filozoficzno-prawnych pojęcia wolności negatywnej oraz wolności pozytywnej, wreszcie przeglądu badań empirycznych we wskazanym powyżej obszarze. Wniosek, jaki można wyciągnąć z niniejszego tekstu, wskazuje, że w każdym z tytułowych obszarów – społecznym, prawnym i edukacyjnym – ujawniają się istotne trudności sprawiające, że walka z handlem ludźmi jest tak złożona i tak daleka od pozytywnego rozstrzygnięcia.