Odpowiedzialność w procesie wychowania

Abstract

Publikacja traktując odpowiedzialność jako wartość konstytutywną i egzystencjalnie znaczącą przybliża jej aspekt pedagogiczny obejmujący kształtowanie postawy odpowiedzialności dzieci, młodzieży, dorosłych, rodziców, nauczycieli, katechetów czy zarządzających oświatą i wychowaniem. W pierwszej części autorka szuka odpowiedzi na pytanie: dlaczego nie można być dobrym uczniem, dobrym rodzicem, a tym bardziej dobrym obywatelem czy nauczycielem bez dojrzałego podjęcia wychowania i samowychowania do odpowiedzialności? Chcąc dać odpowiedź na tak postawiony problem, analizuje czym w swojej istocie jest uczniowska i nauczycielska odpowiedzialność. W części drugiej, mając na uwadze to, że uczymy się poprzez przykłady, autorka publikacji przywołuje mało znaną, choć zweryfikowaną życiem wielu osób koncepcję współczesnego wychowania do wolności opartego na formowaniu postawy odpowiedzialności. Jest to koncepcja pozostawiona przez zmarłego w 2005 r. ks. Luigiego Giussaniego – założyciela znanego w całym świecie włoskiego ruchu kościelnego Comunione e Liberazione. W koncepcji tej interesujące wydają się podstawowe wymiary wychowania do odpowiedzialności. Są nimi: wychowanie do uwagi, wychowanie do odważnej akceptacji prawdy, wychowanie do postawy pytającej, wychowanie do ciekawości i pozytywnego odniesienia do rzeczywistości, związek wychowania do odpowiedzialności ze wspólnotą, autorytetem i krytycznie rozumianą tradycją czy spotkanie z ludźmi prawdziwie odpowiedzialnymi jako sposób poszerzania pola własnej odpowiedzialności. W części finalnej autorka dostrzegając konieczność respektowania odpowiedzialności jako ważnej kategorii ludzkiego życia i celu wychowania integralnego, sygnalizuję kilka kluczowych kwestii związanych ze skutecznym wychowaniem do odpowiedzialności w edukacji XXI wieku.