Pijąc wódkę z antysemitami. Case study „relacji polsko-żydowskich” współcześnie

Abstract

Drinking vodka with anti-Semites. A case study of ‘Polish-Jewish relations’ todayThis text analyzes the events that occurred between December 31, 2016 and January 6, 2017, namely the ‘scandal’ at the Café Foksal pub in Warsaw and its ramifications, as well as the simultaneous attacks on the Prince Kebab shop in Ełk. Both events were local or, many would venture to say, marginal. It is not my intention to attribute great importance to them. I rather treat them as meaningful case studies which exemplify how anti-Semitism operates in Polish culture at present and, probably more importantly, the roadblock encountered when problematizing anti-Semitism. These allegedly insignificant events from the turn of 2016–2017 are an excellent illustration of the conditions that Jews and other individuals perceived to be non-Polish have to accept in order to ensure relative safety to themselves. I discuss these events as a certain spectacle, whose actors played either the roles they chose or the only roles available to them (perpetrator, victim, bystander, and mediator). I also suggest viewing these events from the point of view of certain elements of Polish history. Pijąc wódkę z antysemitami. Case study „relacji polsko‑żydowskich” współcześnieTekst stanowi analizę zdarzeń, które miały miejsce między 31 grudnia 2016 a 6 stycznia 2017: „afery” w warszawskiej Cafe Foksal i jej następstw oraz dziejących się równolegle ataków na bar Prince Kebab w Ełku. Zdarzeń o charakterze lokalnym, a wielu powiedziałoby także: marginalnym. Moim celem nie jest przypisywanie im wielkiego znaczenia. Traktuję je natomiast jako symptomatyczne case study, na przykładzie którego widać funkcjonowanie antysemityzmu w polskiej kulturze dzisiaj i – co może bardziej istotne – blokady, na jakie napotyka jego problematyzowanie. Te pozornie nieistotne zdarzenia z przełomu 2016–2017 znakomicie pokazują, na jakie warunki muszą przystać Żydzi i inne jednostki postrzegane jako nie-polskie, by zapewnić sobie względne bezpieczeństwo. Omawiam te zdarzenia jako swoisty spektakl, podczas którego określone podmioty wchodziły w wybrane lub w jedyne dostępne im role (sprawcy, ofiary, świadka, rozjemcy). Proponuję także, by na zdarzenia te spojrzeć przez pryzmat wybranych elementów polskiej historii.