Zróżnicowanie zachowań zdrowotnych młodzieży na tle warunków życia i percepcji środowiska miejsca zamieszkania

Abstract

Zdrowie stanowi najcenniejszą wartość osobistą i społeczną. W obszarze badań nad zachowaniami zdrowotnymi coraz większe znaczenie nadaje się czynnikom ekonomiczno-społecznym, związanym z zamożnością, pozycją społeczną i kapitałem społecznym. Przypuszcza się, że nierówności społeczne mogą w istotny sposób bezpośrednio lub pośrednio oddziaływać na zdrowie młodzieży i na jej przyszłość. Celem niniejszych badań jest zidentyfikowanie zależności między zachowaniami sprzyjającymi zdrowiu i ryzykownymi dla zdrowia deklarowanymi przez piętnastoletnią wrocławską młodzież a warunkami życia i środowiskiem lokalnym. Materiał niniejszego artykułu stanowią dane uzyskane w wyniku badań 34 szkół we Wrocławiu. W ocenie zachowań zdrowotnych posłużono się: Międzynarodowym Kwestionariuszem Zachowań Zdrowotnych Młodzieży Szkolnej HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) o potwierdzonej trafności i rzetelności. Zróżnicowanie wybranych zachowań zdrowotnych odniesiono do zasobów materialnych rodziny FAS (Family Affluence Scale), nasilenia problemów w środowisku lokalnym, a także percepcji kapitału społecznego w badanym środowisku. Z przeprowadzonych badań wynika, że wrocławska młodzież o wyższym poziomie zamożności rodziny mniej czasu wolnego poświęca na oglądanie telewizji, granie w gry komputerowe czy korzystanie z Internetu. Wzrost zamożności rodziny mierzony skalą FAS nie zawsze był skorelowany z zachowaniami sprzyjającymi zdrowiu. Młodzież o najniższym poziomie zamożności rodziny najczęściej deklarowała niespożywanie alkoholu. Wysoki poziom postrzegania kapitału społecznego w środowisku lokalnym okazał się istotnie skorelowany z zalecaną codzienną aktywnością fizyczną. Ponadto, im wyższy deklarowano poziom postrzegania kapitału społecznego, tym częściej piętnastolatkowie palili tytoń. Nasilenie problemów w środowisku lokalnym nie było istotnie skorelowane z zachowaniami zdrowotnymi.