Produkowanie antysemickiego konsensusu w ramach Judenjagd. Rola Polaków w Zagładzie na przykładzie zamordowania rodziny Nachmana Blumentala w Wielopolu Skrzyńskim podczas okupacji niemieckiej

Abstract

Producing an Antisemitic Consensus within the Framework of the Judenjagd: The Role of Poles in the Holocaust Based on the Murder of Nachman Blumental’s Family in Wielopole Skrzyńskie during the German OccupationThis article – which is based on the records of Nachman Blumental that I discovered as part of my work on his archive material and that I brought to light, as well as on the documentation of two official investigations – deals with the complicity of Poles – uniformed (the policja granatowa, or Blue Police) and civilians – in the Nazi project to kill every Jew without exception in Dębica County during the German occupation. I analyze the mechanism that set in motion antisemitic violence within the framework of the Judenjagd, i.e. the Jew hunt. I argue that it was attitudes and behaviors in the environment that determined the effectiveness of the German Nazi project to persecute and murder all Jews without exception. The majority group plays the role of “second instance” (Elżbieta Janicka). By reconstructing the crime against Ariel Blumental and Maria Blumental in June 1943 in Brzeziny, Mała and Wielopole Skrzyńskie, and by deconstructing the mystification of the crime by the inhabitants, I uncover the foundations of this process and show how the mechanism of self-representation as non-involved functions. “Participating observers” (Elżbieta Janicka) mask their own participation in the murder of Nachman Blumental’s family. The task, then, is to interpret both what is said and what is not said. The crime discussed in the article is emblematic in that it sheds light on the socio-cultural framework of the Holocaust and its landscape. It shows the loneliness of those who were hiding, handed over and sentenced to death by their neighbors. Produkowanie antysemickiego konsensusu w ramach Judenjagd. Rola Polaków w Zagładzie na przykładzie zamordowania rodziny Nachmana Blumentala w Wielopolu Skrzyńskim podczas okupacji niemieckiejArtykuł, oparty na zapiskach Nachmana Blumentala odkrytych przeze mnie w czasie pracy nad jego archiwum, które wydobyłam na światło dzienne, oraz na dokumentacji dwóch śledztw, traktuje o współsprawstwie Polaków – mundurowych (policji granatowej) i cywilów – w nazistowskim projekcie Zagłady w powiecie dębickim podczas okupacji niemieckiej. Analizuję w nim mechanizm, który uruchamiał przemoc antysemicką w ramach Judenjagd, czyli polowania na Żydów. Dowodzę, że to postawa i zachowanie otoczenia zadecydowały o skuteczności niemieckiego nazistowskiego projektu prześladowania i mordowania wszystkich Żydów bez wyjątku. Grupa większościowa odgrywa rolę „drugiej instancji” (Elżbieta Janicka). Rekonstruując zbrodnię na Arielu Blumentalu i Marii Blumentalowej w czerwcu 1943 roku w Brzezinach, Małej i Wielopolu Skrzyńskim oraz dekonstruując mistyfikację zbrodni przez mieszkańców, pokazuję, na czym polega proces i jak funkcjonuje mechanizm samoprzedstawiania się jako osoby niezaangażowanej. „Obserwatorzy uczestniczący” (Elżbieta Janicka) maskują bowiem własny udział w zamordowaniu rodziny Nachmana Blumentala. Moje zadanie polega zatem na interpretacji tego, co zostało powiedziane, i tego, co nie zostało powiedziane. Zbrodnia, o której traktuje artykuł, jest emblematyczna w tym sensie, że rzuca światło na ramę społeczno-kulturową i na krajobraz Zagłady. Pokazuje samotność ukrywających się, wydanych i skazanych na śmierć przez sąsiadów.