Polish pharmacy professionals' beliefs about homeopathic medicines - a survey.

Abstract

Wstęp: Homeopatia jest alternatywną metodą leczenia, opartą na zasadzie podobieństwa, która została opracowana przez Samuela Hahnemanna w XVIII wieku. Metoda ta polega na podawaniu pacjentowi substancji, które mogą wywoływać objawy podobne do zgłaszanych przez niego dolegliwości, w bardzo dużych rozcieńczeniach. Mimo że dowody naukowe przemawiają na niekorzyść tej metody, produkty homeopatyczne są określane przez europejskie prawo mianem leków i przechodzą specjalna, uproszczoną procedurę dopuszczenia do obrotu. Na terenie Polski pacjent może zakupić produkty lecznicze homeopatyczne wyłącznie w aptece. W związku z powyższym uzyskana w niej rekomendacja może mieć wpływ na to, czy pacjent zdecyduje się na stosowanie leku homeopatycznego, czy też nie. Materiały i metody: Badanie miało na celu analizę stosunku polskich farmaceutów i techników farmaceutycznych do leków homeopatycznych. Przeprowadzono anonimową ankietę wśród fachowych pracowników aptek, w której oceniali oni swoją wiedzę, przekonania i rekomendacje dotyczące leków homeopatycznych. W okresie od stycznia do kwietnia 2023 roku ankietę wypełniło 298 respondentów – 279 farmaceutów oraz 19 techników. Zebrane odpowiedzi poddano analizie statystycznej w programie STATISTICA v. 13.3. Istotność statystyczną sprawdzono stosując test zgodności χ2 Pearsona, przyjmując za poziom istotności wartość p ≤ 0,05. Do oceny globalnych zależności między kluczowymi analizowanymi zmiennymi bez względu na ich skalę wykorzystano analizę składowych głównych PCA. Zbudowany model PCA estymowano wykorzystując algorytm iteracyjny NIPALS. Wyniki: Spośród 298 respondentów biorących udział w badaniu, 285 pracowało w aptekach ogólnodostępnych. Ponad dwie trzecie respondentów miało osobiste doświadczenia związane ze stosowaniem leków homeopatycznych, a około jedna trzecia z nich polecała takie leki swoim pacjentom. Skłonność do polecania leków homeopatycznych korelowała z występowaniem w przeszłości u badanego pozytywnych skutków stosowania leków homeopatycznych. Leki homeopatyczne najczęściej polecały kobiety i osoby po 50. roku życia. Ponad połowa fachowych pracowników aptek uznała leki homeopatyczne za nieskuteczne i wykazujące wyłącznie efekt placebo. W pytaniu o to, w jakich schorzeniach polecają leki homeopatyczne, farmaceuci i technicy najczęściej wskazywali objawy przeziębienia i grypy, bolesne ząbkowanie oraz siniaki i krwiaki.   Wnioski: Wyniki badania sugerują, że większość fachowych pracowników aptek nie poleca swoim pacjentom leków homeopatycznych. Problem oceny preparatów nieposiadających udowodnionego działania terapeutycznego za skuteczne dotyka głównie kobiet po 50. roku życia oraz respondentów z małych miast. Poniższe badanie warto w przyszłości pogłębić, skupiając się na tych grupach respondentów. Zdobyta w ten sposób wiedza pozwoli ocenić, w jakim stopniu ta grupa pracowników polega na dowodach naukowych i czy jest świadoma podejmowania decyzji jedynie w oparciu o własne przekonania.