O Żydach rosyjskich, Rosjanach i języku rosyjskim w tekstach z „Kanonu literatury wspomnieniowej Żydów polskich”

Abstract

Artykuł stanowi omówienie wybranych tekstów z wielojęzycznego „Kanonu literatury wspomnieniowej Żydów polskich”. Większość z nich nie była dotąd publikowana w języku polskim. Niektórzy autorzy mieszkali na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim lub okresowo przebywali w przed- lub porewolucyjnej Rosji. W spisanych egodokumentach koncentrowali się na doświadczeniach własnych, religii, kulturze i tożsamości żydowskiej. Stworzyli też, choć niekiedy jedynie na marginesie wspomnień, obraz Żydów rosyjskich, Rusinów i Rosjan. Odnosili się do kultury i języka rosyjskiego, polityki, historii i napięć społecznych. Stanowią świadectwo życia w wielokulturowym i wielojęzycznym niekiedy tyglu, a ich treść, odzwierciedla bogatą i zróżnicowaną kulturę. Teksty „Kanonu wspomnieniowego” to źródła odkrywane na nowe, stwarzające możliwość nowych interdyscyplinarnych interpretacji.