Paradygmat naukowej edukacji: próba eksplikacji filozoficznych i pojęciowych założeń

Abstract

W artykule przedstawiono problematykę dotyczącą paradygmatu nauczania przedmiotów ścisłych, który rozszerza tradycyjne rozumienie celu edukacji jako doświadczenia ludzkości zdobytego w drodze niekończącego się postępu i rozwoju. Wskazano, że pragmatyczna filozofia J. Deweya, podobnie jak cała współczesna epistemologia, przyjmuje, że celem poznawczym procesów ustalania i utwierdzania znaczenia jest wartościowo-pragmatyczne skonfrontowanie zdobytej wiedzy. Z tego wynika, że w procesie badawczym mają miejsce określone stanowiska filozoficzne: subiektywizm jako indywidualne poszukiwanie nowatorskiego sposobu rozwiązania problemu oraz obiektywizm, odzwierciedlający depersonifikację procedur i metod eksperymentalnych, zaś konsensus w tym kontekście oznacza używanie sformalizowanego języka do publikowania wyników. Zgodnie z zasadami konstruktywizmu, sam proces edukacji należy traktować jako konstrukcję pewnego typu światopoglądu, oceny i zachowania. Uczenie się, zgodnie z paradygmatem nauczania przedmiotów ścisłych, jest konkretyzacją i interpretacją trwałych praktyk dyskursywnych społeczeństwa, a proces edukacyjny – interakcją w procesie wyznaczania zbiorowego sposobu definiowania i rozumienia zjawisk i procesów. W nauczaniu przedmiotów ścisłych postuluje się odrzucenie tradycyjnie utrwalonych praktyk akademickiego teoretyzowania oraz bezkrytycznego przyjęcia stanowiska autorytetu, gdyż zamiast tego następuje problematyzacja zasadniczego dyskursu.