Horizontal tensional stress and mountain development : In example of Gilbert Range and Khuren Khanan Range, Mongolia

Abstract

Results of analysis of schematic geological cross section constructed using satellite image interpretation and 1:200 000 scale geological map through the Tavan Zagiin Khooloi, Gilbert Range, Dund Goliin Khooloi and Khuren Khanan Range are represented in this paper. Our results show that within the above mentioned mountain ranges decollement faults formed due to S to N trending tensional tectonic stress and, moreover, numerous thrust and back-thrust faults formed perpendicular to them. SW-NE, N-S trending tensional stresses are dominant in the western part of Mongolia and northwestern part of China. Interaction forces opposing them are the circumstances of forming new thrust faults in the Tavan Zagiin Khooloi and Dund Goliin Khooloi. Along the existing thrust faults, the Gilbert Range and Khuren Khanan Range were formed. Mountain blocks were uplifted due to the back-thrust faults and crustal thickening took place. As a result of horizontal tensional stress, the mountain development and shortening occurred. Хэвтээ чиглэлтэй хүчний үйлчлэл ба уул үүсэх хөдөлгөөн: Гилбэртийн нуруу, Хүрэн ханангийн нурууны жишээн дээр Хураангуй: Таван загийн хоолой, Гилбэртийн нуруу, Дунд голын хоолой, Хүрэн ханангийн нурууг хамарсан, тэдгээрт хөндлөн буюу өргөргийн дагуу чиглэлтэй геологийн тойм зүсэлтийг сансрын зургийн тайлал, 200000 масштабтай геологийн зургууд ашиглан хийсэн ажлын үр дүнг энд үзүүлсэн болно. Геологийн тойм зүсэлтээр дээрх нэр бүхий газруудад У-Х хэвтээ чиглэлтэй шахах тектоник хүчний үйлчлэлээс үүссэн деколлемент хагарал, түүнд хөндлөн чиглэлтэй үүсч буй олон тооны тохролтот болон эсрэг тохролтот хагарлуудын үйлчлэл хэрхэн нөлөөлж байгааг тайлбарласан үр дүнг толилуулж байна. Манай орны баруун хагас, Хятадын баруун хойд хэсэгт БУ-ЗХ, У-Х чиглэсэн хэвтээ чиглэлтэй тектоник хүч, харин түүний эсрэг үйлчлэх тулах хүчнүүдийн харилцан үйлчлэлээс үүдэн Таван загийн хоолой, Дунд голын хоолойд шинээр тохролууд үүсч байгаа бол Гилбэрт, Хүрэн ханангийн нуруунд өмнө нь үүссэн тохролуудын дагуу хавтангууд бие биенийхээ дээгүүр давхралдах, эсрэг тохролтот хагарлаар хавтангууд дээш шахагдан гарснаар уул, нурууд улам өндөрсөж, тасралтат хавтан улам зузаарч байна. Хэвтээ чиглэлтэй шахах хүчний үйлчлэлийн үр дүнд агшилт явагдаж, өөр хоорондоо ойртож, өндөрсөж байна. Түлхүүр үг: тохролтот хагарал, эсрэг тохролтот хагарал, Таван загийн хоолой, Дунд голын хоолой