ACİL DURUM EYLEM PLANLARININ KAYSERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Abstract

Gunluk yasamda insanlarin alisveris, sosyal, kulturel ve eglence gibi amaclarla kullandigi alisveris merkezleri; cok sayida ziyaretcinin bulundugu kamusal mekânlardir. Calisanlar ve ziyaretcilerden olusan farkli nitelikteki kullanicilarin bulundugu alisveris merkezlerinde yapili ve dogal cevre kaynakli olarak meydana gelebilecek, yangin, deprem, kaza, patlama, zehirlenme ve sabotaj eylemleri gibi acil durumlarin gorulmesi muhtemeldir. Acil durumlar, yogun kullanim trafiginin bulundugu alisveris merkezleri icin onem tasimaktadir. Gecmis yillarda cok sayida yangin eyleminin bu tip mekânlarda yasandigi, can ve mal kayiplarina yol actigi bilinmektedir. Bu sebeple alisveris merkezlerinde acil durumlarin onlenebilmesi ve etkili tahliyenin saglanabilmesi ciddi bir konudur. Alisveris merkezlerinin tasarim, yapim ve kullanim asamasinda; yonetmeliklere ve standartlara uygun olarak hazirlanmasi gerekmektedir. Calismada onemli bir afet olan yangin acil durumu icin; Binalarin Yangindan Korunmasi Hakkinda Yonetmeligi, ISO 7010 (Semboller ve Uyari Levhalari Standardi), ISO 16069 (Acil Durum Tahliye Yonlendirme Standardi) ve ISO 23601 (Guvenli Yollar-Acil Durum Kacis ve Tahliye Plani) Standartlari esas alinarak acil durum eylem planlarinin hazirlanma kriterleri belirlenmistir. Alan calismasinda; Kayseri’de bulunan 6 ayri kapali alisveris merkezinin plan ozellikleri, buyuklukleri ve yer secim kriterleri degerlendirilmistir. Bu dogrultuda, calismaya konu olan alisveris merkezlerinde yapilan gozlemler ve elde edilen mimari planlara uygun olarak acil durum eylem planlari hazirlanmistir. Hazirlanan planlar uzerinden yapinin yangin merdiveni, kapisi, dolabi, guvenlik holu ve sirkulasyon alani olculeri yangin yonetmeligine uygunlugu degerlendirilmistir. Acil kacis, toplanma alanlari, guvenlik yolu piktogramlari ve acil durum ve yangin tahliye planlari kriterleri ise standartlara gore incelenmistir. Standartlara ve yonetmelik kurallarina en uyumlu gorulen alisveris merkezi Kayseripark olurken, kurallara en uyumsuz oldugu belirlenen alisveris merkezi ise Mix Kayseri’dir. Calismadaki hicbir alisveris merkezinde standartlara uygun Acil Durum Eylem Plani bulunmamaktadir. Arastirma sonucunda, kullanici ve tasarim kaynakli sorunlar tespit edilerek, mevzuat ve standartlara bagli olarak oneriler gelistirilmistir. Oneriler dogrultusunda, acil durum eylem planlarinin, yapilardaki onemi uzerine farkindalik saglanarak acil durumlara karsi guvenli yapi tasariminda ve kullaniminda yol gosterici olmasi hedeflenmistir.