Türkiye’de Kütüphane ve Bilgibilimi Araştırmalarında Kuram Kullanımı: Bir İçerik Analizi

Abstract

Bir bilim dalinin entelektuel kimliginin duzeyi onun kuram olusturma kapasitesi ile degerlendirilir. Bu arastirmanin temel amaci da Turkiye’de kutuphane ve bilgibilimi alanindaki arastirmalarda kuram kullanimini incelemek olarak belirlenmistir. Arastirmanin veritabanini YOK Ulusal Tez Merkezi Veritabaninda listelenen ve 1983-2019 yillari arasinda BBY bolumlerinde tamamlanmis icerigine erisim izni olan 366 lisansustu tez olusturmaktadir (n=366). Her tez, konusu, kuram adi, kuramin bilimsel kokeni ve kuram kullanim duzeyinin derinligi acilarindan icerik analizi yontemiyle incelenmistir. Elde edilen bulgulara gore tezlerde 75 kuram adi kullanilmistir. Tezlerin %22’sinde en az bir kuram adi gecmektedir. Kullanici incelemeleri ve bilgi merkezi ya da kutuphane yonetimi konulu tezler en fazla kuram kullanilan tezlerdir. Bertalanffy’in genel sistemler kurami, Wilson’in bilgi arama davranisi kurami ve belge yasam dongusu kurami tezlerde en fazla kullanilan kuramlardir. Kuram kullanim duzeyinin ortalamasi bes derecelik kuram kullanim modeline gore 2,6’dir. Tezlerde kullanilan kuramlarin %58,6’si toplumsal bilim kokenlidir. %30,6’si ise kutuphane ve bilgibilimi kokenlidir. Toplumsal bilim kokenli kuramlarin cogunlugu da psikoloji ve yonetim disiplinlerine aittir.