The European Council in view of external security and international threats to the European Union. Between idealism and realism

Abstract

W dążeniu do realizacji celów Rady Europejskiej w zakresie działań zewnętrznych traktat lizboński stworzył nowy kontekst instytucjonalny. Opiera się on na wzroście zarówno potencjału jak i ambicji RE, które może realizować ona przez wykorzystanie pełnej gamy instrumentów i zasobów – w dążeniu do działań bardziej skutecznych i o większym znaczeniu strategicznym. Uznano zatem, że koncepcje i zasady regulujące kompleksowe podejście Rady Europejskiej zyskać muszą rangę zasad przewodnich działań zewnętrznych UE we wszystkich dziedzinach, w szczególności w odniesieniu do bezpieczeństwa, zapobiegania konfliktom i reagowania w sytuacjach kryzysowych. Z tego względu Rada Europejska określiła szereg konkretnych działań, które podejmuje, dążąc do osiągnięcia coraz bardziej kompleksowego podejścia w polityce i działaniach z zakresu stosunków zewnętrznych. Dla realizacji tego zadania (co precyzyjnie analizuje powyższy tekst) zajęto się wszystkimi aspektami zagrożeń dla bezpieczeństwa płynących z konfliktów i kryzysów zewnętrznych – od wczesnego ostrzegania i gotowości, poprzez zapobieganie konfliktom oraz reagowanie i zarządzanie kryzysowe, aż po wczesny etap wychodzeniaz kryzysu oraz budowania stabilizacji i pokoju. Zdaniem Rady Europejskiej – co wykazuje niniejszy tekst – konieczność wzajemnie uzupełniających się interwencji w obszarach bezpieczeństwa zewnętrznego i zagrożeń dla Unii Europejskiej jest efektem nowych problemów międzynarodowych w skali globalnej. Rada Europejska konsekwentnie podkreśla, że bezpieczeństwo jest niezbędnym warunkiem stabilności UE i że trwały pokój nie jest możliwy bez rozwoju i eliminacji zagrożeń i ryzyk. Dla Rady Europejskiej tworzenie i wzmacnianie warunków politycznych, społecznych i gospodarczych dla stabilności ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa i jest warunkiem wstępnym zmian w unijnej polityce zewnętrznej. Ta współzależność między bezpieczeństwem i stabilnością odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu skuteczności działań zewnętrznych UE. Każde państwo, które dąży do zapewnienia bezpieczeństwa i pokoju, musi posiadać lub nabyć odpowiednie zdolności we wszystkich istotnych obszarach, w tym w obszarz  bezpieczeństwa i obrony. Umożliwi to nie tylko ustabilizowanie sytuacji na świecie, ale również przyczyni się w sposób konstruktywny do zaprowadzenia pokoju, uzyskania stabilizacji i zapobiegania kryzysom. Na przestrzeni ostatnich lat UE w coraz większym zakresie wspierała tę współzależność między bezpieczeństwem i antykryzysową stabilnością, prowadząc interwencje w różnych obszarach polityki unijnej i korzystając z różnych instrumentów. Działania te obejmują m.in. dostęp do instrumentów międzynarodowych, dialog polityczny, współpracę techniczną (w tym wspólne badania naukowe i innowacje) oraz szkolenia (transfer wiedzy oraz rozwój umiejętności).