Zorunlu-Kitlesel Göç Olgusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım: Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar Örneği

Abstract

Goc; ister bireysel ve gonullu olsun, ister kitlesel ve zorunlu olsun bircok sorunu beraberinde getiren bir surectir. Goc basit bir mekân degisikligi degil, goc edenin zihninde baslayip mekân degistirme ile devam eden bir sosyal olgudur. Sosyal ve kulturel cevreyi degistirir ve gocmeni yeni bir iliskiler agina sokar. Goc, sagliktan egitime, barinmadan istihdama, ekonomiden orgutlenmeye bir dizi uyum, degisim ve donusum gerektiren surectir. Son yillarda Suriye’den Turkiye’ye dogru gerceklesen zorunlu ve kitlesel goc; hem goc eden Suriyelileri, hem de gocu kabul eden Turk vatandaslarini olaganustu goc kosullari ile yuzlesmek zorunda birakmistir. Ancak bu yakin gecmiste yasanmis en buyuk goc hareketi, hareketin buyuklugune oranla minimum duzeyde sorunlarla yurutulmektedir. Bunu saglayan faktorler iki toplumun ortak tarih, inanc ve kulturel degerlere sahip olmasi, akrabalik ve etnik aidiyet iliskileri, butun bunlarin otesinde devlet destegi ve sivil toplum katkilaridir . Bu kitlesel ve ani gocun ilk bes yilinda Turkiye’de hukumet yetkililerinden yerel yonetimlere, burokrasiden tum sivil toplum kuruluslarina kadar herkes bir yardim seferberligine girismistir. Yapilan bu yardim ve dayanismanin temel dinamigini ensar-muhacir kardesligi soylemi olusturmustur. Turkiye adeta ensar–muhacir kardesliginin modern zamanlarda yeniden uretilebilecegini kanitlamistir. Daha sonraki yillarda ise bu goc, daha rasyonel bir bicimde ekonmik ve sosyal gerceklere gore sekillenmeye baslamistir. Bu calismada Suriye’den Turkiye’ye dogru yasanan kitlesel ve zorunlu goc; sorunlar, cozumler, uyum ve toplumsal butunlesme acisindan ele alinmistir.