Szadek jako ośrodek sukienniczy w XV–XVII wieku

Abstract

Produkcja włókiennicza jest tym sektorem pozarolniczej działalności gospo­ darczej, który pełnił istotną rolę w rozwoju społeczno-ekonomicznym nie tylko w epoce XIX-wiecznej industrializacji, ale także w przedprzemysłowym okre­ sie gospodarki feudalnej. Przed pojawieniem się przemysłu najważniejszym działem produkcji włókienniczej było sukiennictwo. Wyrób sukna, zgrzebnej tkaniny wełnianej, obejmował oprócz przędzalnictwa i tkactwa, również proces spilśniania (czyli folowania, by zwiększyć zwartość i wytrzymałość tkaniny), drapania (w celu uzyskania okrywy runowej tkaniny) oraz strzyżenia (dla skró­ cenia i wyrównania okrywy runowej). W Polsce okresu późnego średniowiecza i odrodzenia produkcja sukiennicza rozwijała się przede wszystkim w Wielko­ polsce (na terenie ówczesnych województw: poznańskiego, kaliskiego, sieradz­ kiego i łęczyckiego). Mniejsze znaczenie miały pojedyncze ośrodki położone na Mazowszu, w Prusach i w Małopolsce. Szadek lokowany najprawdopodobniej w drugiej połowie XIII w., a którego prawa miejskie w 1401 r. potwierdził król Władysław Jagiełło w XV i XVI w. przeżywał podobnie jak wiele innych polskich miast okres rozkwitu. W XV w. osiadło tu wielu rzemieślników, także pochodzących z zagranicy (m.in. szkocka rodzina Meliorów). Miasto stało się ważnym ośrodkiem sukienniczym na gospo­ darczej mapie kraju największym po Brzezinach na ziemi sieradzko-łęczyckiej który w całej Polsce ustępował zaledwie kilku miastom, takim jak Wschowa, Gdańsk czy Toruń. Rozkwit produkcji włókienniczej pociągnął za sobą rozwój innych rodzajów rzemiosła, m.in. piwowarstwa, krawiectwa, szewstwa, kuśnier­ stwa, stolarstwa, młynarstwa oraz handlu (głównie z miastami Wielkopolskimi, ale również ze Śląskiem)• Znalazł także swoje odbicie w pełnionej przez miasto