Мова твораў Цішкі Гартнага ў асвятленні беларускай філалагічнай навукі

Abstract

Studia nad językiem publikacji pisarza, działacza społecznego i państwowego Ciszki Hartnego (1887–1937) w obrębie nauk filologicznych na Białorusi trwają od dawna, jednak zawierają wiele sądów polemicznych, żeby nie stwierdzić sprzecznych. Z jednej strony jest to pisarz, który aktywnie tworzył w latach 20. XX w., a język jego utworów poddawano bardzo intensywnym badaniom. W okresie 1920–2010 na ten temat opublikowano kilka artykułów. W obiegu naukowym znajduje się bogaty materiał faktograficzny. Językowi Hartnego poświęcono też fragment monografii pt. Historia białoruskiego języka literackiego z 1968 r. oraz rozdziały podręcznika akademickiego z zakresu historii literatury białoruskiej (1963 і 1984 r.). Kilka lat temu ukazała się monografia Alesia Kaurusa, który dokonał próby ponownej oceny publikacji z końca 1950–1960 r. Z drugiej strony opracowywanie dziedzictwa językowego Hartnego charakteryzuje brak ciągłości. W okresie poł. 1930. – kon. 1950. lat nikt nie zgłębiał języka Hartnego. Przyjęła się tradycja nie brać pod uwagę wcześniejszych prac, np. do dziś w badaniach nie znalazło oddźwięku solidne opracowanie Jazepa Losika powstałe pod koniec lat 20. XX w. Brakuje należytej metodologii opisu języka Hartnego jako części składowej historii białoruskiego języka literackiego. Do dziś język Hartnego jest oceniany nie z perspektywy historycznej, tylko jako potencjalna realizacji współczesnego języka literackiego.