Udział Kościoła w propagandzie na rzecz Ziem Odzyskanych (1945-1949)

Abstract

Celem artykulu bylo ukazanie i ocena udzialu Kościola katolickiego w uprawianej w latach 1945-1949 propagandzie na rzecz Ziem Zachodnich i Polnocnych. Teza zaś brzmi: Kościol katolicki w Polsce odgrywal świadomą i celową role w procesach polonizacji Ziem Odzyskanych miedzy innymi uprawiając na ich rzecz propagande. W roku 1945 w interesie Polski i Kościola lezalo trwale zintegrowanie Ziem Zachodnich i Polnocnych z resztą kraju. Jednym z elementow koniecznych do osiągniecia tego celu byl przyjazd na te ziemie Polakow, ich adaptacja, zaangazowanie w odbudowe i zagospodarowanie oraz pozostanie na stale. W nie znające precedensu, przedsiewziecie zaangazowano przede wszystkim sily panstwowe, ktore mialy doprowadzic do realizacji polityki faktow dokonanych prowadzonej przez Jozefa Stalina. Zajecie Ziem Zachodnich bylo wowczas zgodne z polską racją stanu, dlatego wlączyly sie w to dzielo rowniez ośrodki naukowe i Kościol. Zaraz po wojnie rozpoczeto akcje propagandową na rzecz Ziem Odzyskanych skierowaną do Polakow z wojewodztw centralnych (by ulatwic im zaakceptowanie zmian granicznych), do mieszkancow Kresow Wschodnich (by nadac sens ich migracji na zachod) oraz do spoleczenstwa tworzącego sie na terenach poniemieckich (by pozostali i zaczeli utozsamiac sie z nową malą ojczyzne). Propaganda uprawiana przez Kościol roznila sie od tej stosowanej przez panstwo i ośrodki naukowe glownie tym, ze odwolywala sie do hasel ponownej chrystianizacji tych, protestanckich dotąd ziem. Specyficzny pod tym wzgledem byl region Pomorza Zachodniego, najslabiej powiązany historycznie z Polską i dlugo borykający sie z proznią osadniczą. Stąd propaganda byla tu bardziej intensywna, wykorzystywano w niej lokalną prase katolicką i kościelną (zwlaszcza: "Tygodnik Katolicki" oraz "Zarządzenia Administracji Apostolskiej Kamienskiej, Lubuskiej i Pralatury Pilskiej"), ktora stanowi podstawowe źrodlo do badan poruszanego problemu. W roku 1949, wraz ze zmianą polityki wladz panstwowych, dzialalnośc propagandowa na rzecz Ziem Odzyskanych stracila na znaczeniu. Jest to rowniez wazna cezura ze wzgledu na mozliwości funkcjonowania Kościola, ktore zostaly od tego roku powaznie ograniczone, rowniez w zakresie uprawianej przezen propagandy.